Jakie są odległe efekty stosowania hipotermii terapeutycznej u noworodków urodzonych w zamartwicy?

Hipotermia terapeutyczna jest jedyną metodą skutecznie zmniejszającą śmiertelność i poprawiającą rozwój neurologiczny noworodków z encefalopatią niedokrwienno-niedotlenieniową. Procedurę przeprowadza się przy użyciu jednej z dwóch metod ochładzania: selektywnej hipotermii głowy z łagodną hipotermią całego ciała (selective head cooling – SHC) lub hipotermii całego ciała (whole body cooling – WBC). W przypadku procedury WBC leczenie polega na kontrolowanym ochładzaniu całego ciała do temperatury 33,0–34,0°C. Temperaturę głęboką najczęściej mierzy się w odbytnicy. Stan hipotermii utrzymuje się przez 72 godziny, a następnie noworodka stopniowo ogrzewa. Terapia ma szanse na powodzenie, jeśli docelową temperaturę głęboką udało się uzyskać przed ukończeniem 6. godziny życia. W trakcie procedury hipotermii terapeutycznej ściśle monitoruje się parametry życiowe i prowadzi objawowe leczenie współistniejących zaburzeń – np. drgawek, obrzęku mózgu, niewydolności oddechowej, ostrego uszkodzenia nerek, zaburzeń wodno-elektrolitowych i metabolicznych.

Po zakończeniu protokołu wykonuje się dodatkowe badania w celu oceny rokowania, m.in. spektroskopię rezonansu magnetycznego, oraz prowadzi dalszą obserwację rozwoju dziecka.

W 2013 roku w bazie Cochrane opublikowano metaanalizę badań klinicznych oceniających bezpieczeństwo i skuteczność umiarkowanej hipotermii terapeutycznej w leczeniu noworodków z umiarkowaną lub ciężką zamartwicą okołoporodową. Analizowano dane z 11 badań klinicznych z randomizacją, którymi objęto łącznie 1505 noworodków. Wykazano, że stosowanie hipotermii terapeutycznej istotnie statystycznie i klinicznie zmniejsza ryzyko zgonu lub poważnego upośledzenia rozwoju ocenianego w 18. miesiącu życia (RR 0,75 [95% CI: 0,68–0,83]).

Umiarkowana hipotermia terapeutyczna wpływa również na lepszy rozwój dzieci w wieku wczesnoszkolnym. W 2014 roku opublikowano odległe wyniki oceny rozwoju dzieci zakwalifikowanych do badania TOBY (Total Body Hypothermia for Neonatal Encephalopathy Trial). W grupie 6–7-latków poddawanych hipotermii terapeutycznej w okresie noworodkowym częściej stwierdzano prawidłowy rozwój intelektualny (RR 1,6 [95% CI: 1,15–2,22]) – w porównaniu z grupą kontrolną. Wykazano, że stosowanie hipotermii zmniejsza ryzyko mózgowego porażenia dziecięcego, ciężkiej niepełnosprawności oraz pozytywnie wpływa na sprawność motoryczną. (2015)

Piśmiennictwo

1. Azzopardi D., Strohm B., Marlow N. i wsp.; TOBY Study Group: Effects of hypothermia for perinatal asphyxia on childhood outcomes. N. Engl. J. Med., 2014; 371 (2): 140–149
2. Jacobs S.E., Berg M., Hunt R. i wsp.: Cooling for newborns with hypoxic ischaemic encephalopathy. Cochrane Database Syst. Rev., 2013; (1): CD003311
3. Shankaran S., Pappas A., McDonald S.A. i wsp.; Eunice Kennedy Shriver NICHD Neonatal Research Network: Childhood outcomes after hypothermia for neonatal encephalopathy. N. Engl. J. Med., 2012; 366 (22): 2085–2092