Czy u 15-miesięcznego dziecka można zmniejszyć częstość nocnych wybudzeń?

Pytanie nadesłane do Redakcji

15-miesięczne dziecko od wczesnego okresu życia kilka razy budzi się w nocy (średnio 3–4 x na noc). Dobrze się rozwija, ma dobry apetyt, masa ciała i wzrost w granicach 25.–50. centyla. W ciągu dnia kilka razy śpi (do 2 godzin dziennie). Ssie pierś kilka razy dziennie i w nocy. Myślę, że tak wygląda jego rytm dobowy aktywności i snu. Jednak rodzice pytają, czy można to jakoś zmienić i inaczej dziecko „ustawić”. Nie jestem zwolennikiem stosowania farmakologii w celu rozwiązania takiego problemu. Czy odstawienie karmienia piersią może tu pomóc? Czy może zaproponować coś innego?

Odpowiedź

Dziecko w tym wieku potrzebuje ok. 11–14 godzin snu na dobę. Zazwyczaj w czasie snu nocnego przebudza się kilkakrotnie (jak każdy człowiek), choć nie zawsze te przebudzenia zauważają rodzice. Dziecko po przebudzeniu może zasnąć samodzielnie, nie budząc rodziców, może też domagać się ich obecności przy kolejnym zasypianiu. Zazwyczaj jest to związane ze sposobem zasypiania, do którego zostało przyzwyczajone. Jeśli zasypia przy piersi, również po nocnym przebudzeniu będzie mu łatwiej zasnąć przy piersi. Jeśli zasypia noszone i kołysane, tej techniki będzie oczekiwało. Każda rodzina wypracowuje swoje własne rytuały towarzyszące zasypianiu dziecka. Warto porozmawiać o tym z rodzicami – być może wprowadzenie modyfikacji wieczornych technik usypiania dziecka pomoże im spokojniej przespać noc.

Warta zastanowienia jest ponadto kaloryczność dobowej diety i rozkład posiłków malucha. Z praktyki wiemy, że jeśli karmienie w ciągu dnia nie zaspokaja potrzeb kalorycznych dziecka i zachodzi potrzeba nocnego dokarmiania, dziecko nie przesypia nocy spokojnie. W przypadku 15-miesięcznego dziecka można się spodziewać, że karmienie w ciągu dnia zaspokaja całe zapotrzebowanie kaloryczne i nie ma konieczności podawania pokarmu w nocy. Radzę dokładnie przeanalizować skład diety. Jeśli mama kilkakrotnie w ciągu doby karmi piersią, może się okazać, że dieta dziecka jest hipokaloryczna – ze zbyt małym udziałem pokarmów stałych i niedoborem żelaza.

Warto też sprawdzić warunki, w których śpi dziecko. Pomieszczenie do spania nie powinno być przegrzane, a powietrze nie może być zbyt suche. Ważna jest także aktywność dziecka w ciągu dnia: spacer, swobodna zabawa pozwalająca na aktywność ruchową.

Decyzja co do terminu zakończenia karmienia piersią należy do rodziców. Nie ma powodu, aby zabraniać karmienia piersią po 1. roku życia, nie ma też bezwzględnej konieczności kontynuacji takiego karmienia. Rodzicielstwo polega na podejmowaniu trudnych decyzji. Jest to element zdobywania kompetencji. Myślę, że nie byłoby korzystne, żeby tę decyzję podejmował lekarz.

W opisanym przypadku nie widzę wskazań do stosowania jakiejkolwiek farmakoterapii. Rozpoznanie zaburzenia snu u opisanego dziecka nie wydaje się uzasadnione. Mamy raczej do czynienia z problemem koordynacji opieki nad dzieckiem. Warto poświęcić temu czas i uwagę, są to bowiem sprawy ważne dla budowania wzajemnych relacji między członkami rodziny, niepozostające bez wpływu na rozwój dziecka.

Piśmiennictwo

1. Hirshkowitz M. i wsp.: National Sleep Foundation’s sleep time duration recommendations: methodology and results summary, Sleep Health, 2015; 1: 40–43
2. Szajewska H. i wsp.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria, 2014; 11: 321–338