Jakie badanie służy do oceny obturacyjnego bezdechu sennego u dzieci?

Przerost tkanki limfatycznej u dzieci powoduje zaburzenia drożności górnych dróg oddechowych. Głównymi objawami są: chrapanie, otwarte usta podczas snu oraz w ciągu dnia, pogorszenie słuchu. Należy pamiętać, że nie wszystkie chrapiące dzieci cierpią na zespół obturacyjnego bezdechu sennego (OBS). Zespół ten charakteryzuje się występowaniem wielokrotnych epizodów spłycenia oddychania lub bezdechów, co w konsekwencji zaburza profil snu. Przewlekła obturacja dróg oddechowych jest przyczyną zmiany wielu parametrów życiowych (zwiększenie ciśnienia tętniczego, przyspieszenie rytmu serca, zmniejszenie wysycenia krwi tętniczej tlenem). Warto zwrócić uwagę, że OBS częściej występuje u dzieci z zaburzeniami rozwoju twarzoczaszki i z nadwagą. Dzieci z zaburzeniami snu odczuwają zmęczenie w ciągu dnia, mają gorszą koncentrację i słabiej się uczą.

Samo chrapanie nie upoważnia do rozpoznania OBS, ponieważ występuje on tylko u 1–6% chrapiących dzieci. W celu ustalenia rozpoznania należy wykonać polisomnografię, która pozwala zarejestrować spłycenie oddechu, bezdech, utlenowanie krwi, ciśnienie tętnicze oraz pracę serca i mózgu w czasie snu.

Innym pomocnym badaniem w rozpoznaniu miejsca obturacji jest fiberoskopowa ocena w czasie snu farmakologicznego. W Polsce badania te rzadko wykonuje się u dzieci, a decyzję o leczeniu operacyjnym podejmuje się na podstawie objawów zgłaszanych przez rodziców i badania wielkości migdałków.

U wielu dzieci decyzję o leczeniu operacyjnym podejmuje się na podstawie samego badania laryngologicznego, które nie różnicuje zwykłego chrapania od OBS. Gdyby istniała możliwość szybkiego wykonania polisomnografii potwierdzającej OBS, to prawdopodobnie znacznie skróciłby się czas oczekiwania na leczenie chirurgiczne w tej drugiej grupie pacjentów. W dostępnych pracach naukowych nie ma wyraźnych wskazań do operacji w trybie pilnym. Niektórzy autorzy zalecają początkowo leczenie zachowawcze, głównie z wykorzystaniem donosowych glikokortykosteroidów. Leczenie operacyjne polega na usunięciu migdałka gardłowego i całkowitym lub tylko częściowym usunięciu tkanki limfatycznej migdałków podniebiennych. Warto zwrócić uwagę, że wszystkie doniesienia wskazują na znaczącą poprawę po operacji migdałków u dzieci z OBS.

Piśmiennictwo

1. Chien C.Y., Chen A.M., Hwang C.F., Su C.Y.: The clinical significance of adenoid – choanae area ratio in children with adenoid hypertrophy. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2005; 69: 235–239
2. Ysunza A.: Video fluoroscopy for evaluating adenoid hypertrophy in children. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2008; 72: 1159–1165
3. Zalzal H.G., Carr M., Kohler W., Coutras S.W.: Adenoid size by drug induced sleep endoscopy compared to nasopharyngeal mirror exam. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2018; 112: 75–79
4. Austeng M.E., Overland B., Kvarner K.J. i wsp.: Obstructive sleep apnea in younger school children with Down syndrome. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2014; 78: 1026–1029
5. Soh H.J., Rowe K., Davey M.J., Horne R.S.C., Nixon G.M.: The OSA-5: Development and validation of a brief questionnaire screening tool for obstructive sleep apnea in children. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol.,2018; 113: 62–66
6. Walter L.M., Dassanayake D.U.N., Weichard A.J. i wsp.: Back to sleep or not: the effect of the supine position on pediatric OSA Sleeping position in children with OSA. Sleep Med., 2017; 37: 151–159
7. Leiberman A., Stiller-Timor L., Tarasiuk A. i wsp.: The effect of adenotonsillectomy on children suffering from obstructive sleep apnea syndrome (OSAS): The Negev perspective. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2006; 70: 1675–1682
8. Cincin A., Sakalli E., Bakirci E.M., Dizman R.: Relationship between obstructive sleep apnea-specific symptoms and cardiac function before and after adenotonsillectomy in children with adenotonsillar hypertrophy. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2014; 78: 1281–1287
9. Zhang L.Y., Zhong L., David M., Cervin A.: Tonsillectomy or tonsillotomy? A systematic review for paediatric sleepdisordered breathing. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2017; 103: 41–50