Które leki stosuje się w leczeniu profilaktycznym migreny u dzieci?

W profilaktyce migreny u dzieci najczęściej stosuje się takie leki, jak: flunaryzyna, propranolol, topiramat, kwas walproinowy, cynaryzyna i suplementy diety (wit. B2, magnez).

Dane dotyczące skuteczności wymienionych leków i ich stosowania nie są jednoznaczne. Raport American Academy of Neurology (AAN) z 2004 roku donosi, że jak dotąd nie zebrano wystarczających danych naukowych potwierdzających skuteczność cyproheptadyny, amitryptyliny, kwasu walproinowego, lewetyracetamu oraz topiramatu. Natomiast w najnowszej metaanalizie badań dotyczących skuteczności leków w profilaktyce migreny dziecięcej z 2013 roku wykazano nieskuteczność: klonidyny, flunaryzyny, piztifenu, propranololu, walproinianu i fluoksetyny oraz większą skuteczność trazodonu i topiramatu w porównaniu z placebo.

Według wytycznych European Federation of Neurological Societies (EFNS) i AAN w profilaktycznym leczeniu migreny u dzieci i młodzieży najskuteczniejszy jest inhibitor kanału wapnia – flunaryzyna w dawce 5–10 mg/24 h, jednak obserwacji tych nie potwierdzono w metaanalizie badań dotyczących skuteczności leków w profilaktyce migreny. Do najczęściej obserwowanych działań niepożądanych flunaryzyny należy nadmierny przyrost masy ciała oraz nadmierna senność w ciągu dnia.

Informacje dotyczące stosowania propranololu w zapobieganiu migrenie u dzieci w dawce 1–5 mg/kg mc./24 h (40–80 mg/24 h) również są sprzeczne. Propranolol należy bardzo ostrożnie stosować u dzieci chorych na astmę oskrzelową, cukrzycę i depresję. W trakcie leczenia należy kontrolować tętno i ciśnienie tętnicze. Dzieci, które uczestniczą w zajęciach związanych z dużym wysiłkiem fizycznym, często nie tolerują leczenia. Częstotliwość akcji serca po minucie ćwiczeń powinna wynosić >60 uderzeń/min.

Topiramat w dawce 15–200 mg/24 h może zmniejszać liczbę napadów migreny. Lek ten można podawać co 24 h, najczęściej w godzinach wieczornych, jednak jak dotąd opublikowano tylko kilka badań opisujących jego skuteczność u dzieci z migreną. W ostatnio opublikowanych badaniach wykazano, że skuteczność topiramatu jest porównywalna ze skutecznością flunaryzyny i propranololu. Stosowanie topiramatu może się wiązać z występowaniem działań niepożądanych, takich jak zmniejszenie masy ciała, anoreksja, parestezje, senność, zaburzenia żołądkowo-jelitowe i zaburzenia koncentracji.

Cynaryzyna jest lekiem przeciwhistaminowym i blokerem kanału wapniowego typu L, który może być skuteczny w zapobieganiu migrenie u dzieci, choć dane na jego temat są ograniczone. W badaniu z placebo 68 dzieci w wieku 5–17 lat z epizodyczną migreną i ≥4 epizodami bólu głowy na miesiąc przydzielono losowo do grupy cynaryzyny lub placebo. U dzieci z masą ciała <30 kg stosowano dawkę 1,5 mg/kg mc./24 h, a u dzieci z masą ciała >30 kg – 50 mg/24 h. Lek podawano co 24 h w godzinach wieczornych. Po 12 tygodniach odsetek dzieci, u których częstość występowania bólu głowy zmniejszyła się o >50%, był istotnie większy w grupie cynaryzyny niż w grupie placebo (60 vs 31%). Cynaryzyna była dobrze tolerowana i nie stwierdzono poważnych działań niepożądanych – u kilku pacjentów obserwowano senność i przyrost masy ciała wymagający zmniejszenia dawki.

Walproiniany mogą być skuteczne w zapobieganiu migrenie u dorosłych, natomiast dane na temat takiego efektu u dzieci są ograniczone. Leczenie walproinianami rozpoczyna się od dawki 5–7,5 mg/kg mc. co 12 h (maks. dawka 30 mg/kg mc./24 h). Podczas leczenia należy monitorować czynność wątroby oraz systematycznie oceniać morfologię krwi. W piśmiennictwie brakuje danych na temat stężenia terapeutycznego walproinianów we krwi w przypadku migreny. Przyjmuje się, że wynosi ono 50–100 mg/dl, natomiast wartości >100 mg/dl należy ściśle monitorować.

Witamina B2 (ryboflawina) jest jednym z najlepiej poznanych suplementów stosowanych w profilaktyce migreny u dzieci, jednak dane potwierdzające jej skuteczność są ograniczone i niejednoznaczne. Mimo to niektórzy eksperci preferują stosowanie ryboflawiny we wstępnej profilaktyce, ponieważ jest ona dobrze tolerowana i rzadko wywołuje działania niepożądane. W zapobieganiu migrenie witaminę B2 stosuje się w dawce 25–400 mg/24 h. Ryboflawina może powodować żółte lub żółtopomarańczowe zabarwienie moczu, a także dolegliwości żołądkowo-jelitowe.

Dane potwierdzające skuteczność innych suplementów diety, takich jak koenzym Q10, lepiężnik, ginkgolid B, magnez i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które czasami stosuje się w profilaktyce migreny, są ograniczone lub mają niską jakość. Według wytycznych EFNS w farmakologicznym leczeniu migreny u dzieci i młodzieży nie należy stosować ergotaminy.

Piśmiennictwo

1. Lewis D., Ashwal S., Hershey A. i wsp.: Practice parameter: pharmacological treatment of migraine headache in children and adolescents: report of the American Academy of Neurology Quality Standards Subcommittee and the Practice Committee of the Child Neurology Society. Neurology, 2004; 63 (12): 2215–2224
2. El-Chammas K., Keyes J., Thompson N. i wsp.: Pharmacologic treatment of pediatric headaches: a meta-analysis. JAMA Pediatr., 2013; 167 (3): 250–258
3. Evers S., Afra J., Frese A. i wsp.: EFNS guideline on the drug treatment of migraine – revised report of an EFNS task force. Eur. J. Neurol., 2009; 16 (9): 968–981
4. Ashrafi M.R., Najafi Z., Shafiei M. i wsp.: Cinnarizine versus topiramate in prophylaxis of migraines among children and adolescents: a randomized, double-blind clinical trial. Iran. J. Child Neurol., 2014; 8 (4): 18–27
5. Hershey A.D., Powers S.W., Coffey C.S. i wsp.: Childhood and adolescent migraine prevention (CHAMP) study: a double-blinded, placebo-controlled, comparative effectiveness study of amitriptyline, topiramate, and placebo in the prevention of childhood and adolescent migraine. Headache, 2013; 53 (5): 799–816
6. Lewis D., Winner P., Saper J. i wsp.: Randomized, double-blind, placebo-controlled study to evaluate the efficacy and safety of topiramate for migraine prevention in pediatric subjects 12 to 17 years of age. Pediatrics, 2009; 123 (3): 924–934
7. Abbaskhanian A., Sadeghi H.R., Erfani A., Rezai M.S.: Effective dose of topiramate in pediatric migraine prophylaxis. J. Pediatr. Neurosc., 2012; 7 (3): 171–174
8. Boćkowski L.: Bóle głowy u dzieci – co nowego 2015? Neurologia Dziecięca, 2015; 24 (49): 31–37
9. Orr S.L., Venkateswaran S.: Nutraceuticals in the prophylaxis of pediatric migraine: Evidence-based review and recommendations. Cephalalgia, Intern. J. Headache, 2014; 34 (8): 568–583