Jakie są cechy charakterystyczne pierwotnego bólu głowy u dzieci?

Zgodnie z aktualną klasyfikacją bólu głowy International Headache Society (IHS) oprócz objawowego bólu głowy i nerwobólu (neuralgii) wyróżnia się samoistny (czyli pierwotny) ból głowy, gdy stanowi on podstawowy objaw choroby i jej istotę. Etiopatogeneza pierwotnego bólu głowy (PBG) jest złożona i nie do końca poznana. Ból ma charakter nawracający i utrzymuje się przez wiele miesięcy lub lat, zwykle przyjmując postać przewlekłej dolegliwości.

U pacjentów w wieku rozwojowym spośród bólu głowy o charakterze pierwotnym występuje ból głowy typu napięciowego (TTH) i migrena. Inne rodzaje PBG w tej grupie wiekowej obserwuje się bardzo rzadko. Charakterystycznymi cechami PBG są:

• napadowy charakter

• niewystępowanie innych dolegliwości

• prawidłowy stan przedmiotowy pacjenta między napadami

• rodzinne występowanie.

Jednak obraz kliniczny migreny i TTH jest odmienny, co wymaga wnikliwej diagnostyki różnicowej.

Szacuje się, że migrena występuje z częstością 2,7–10,6%, a TTH 21–72%. Niezależnie od tego, ze względu na swoje natężenie i symptomatologię większy niepokój i większe trudności diagnostyczne sprawia migrenowy ból głowy. Migrenę definiuje się jako przewlekle naruszające sprawność organizmu zaburzenie nerwowo-naczyniowe, o nie do końca jasnej etiologii i wieloczynnikowej, złożonej patofizjologii. Niejasną etiologię i złożoną patofizjologię ma również TTH. W przeszłości uważano, że jego podłoże ma najczęściej charakter psychogenny, jednak wyniki wielu badań przemawiają za jego przyczynami neurobiologicznymi. W przypadku epizodycznego TTH prawdopodobnie większą rolę odgrywają mechanizmy obwodowe, a w przypadku przewlekłego TTH mechanizmy ośrodkowe – stąd właściwszy jest termin „ból głowy typu napięciowego”, a nie „ból napięciowy”. U większości dzieci <7. roku życia nie można sklasyfikować PBG ze względu na trudności z zebraniem wiarygodnego wywiadu i nieswoiste objawy. Rozpoznanie migreny lub TTH ustala się retrospektywnie w późniejszym okresie życia.

Piśmiennictwo

1. Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) the International Classification of Headache Disorders. 3rd ed. Cephalalgia, 2018; 38: 1–211
2. Prezioso G., Suppiej A., Alberghini V. i wsp., for the Emilia-Romagna Headache Study Group: Pediatric Headache in Primary Care and Emergency Departments: Consensus with RAND/UCLA Method. Life, 2022; 12: 142
3. Wendorff W., Fila M.: Migrena u dzieci i młodzieży (charakterystyka symptomatologii i przebiegu klinicznego oraz różnice w postępowaniu terapeutycznym w porównaniu z dorosłymi. Neurologia Praktyczna, 2019; 5: 7–22
4. Abu Arafeh I., Howells R.: Primary headaches in children under the age 7 years. Curr. Pain Headache Rep., 2014; 18: 401–409