Czy „nadrozpoznawanie” autyzmu z powodu zwiększonej czujności lekarzy i rodziców oraz rozpoczęcie leczenia jest szkodliwe dla dziecka? Gorsze jest nadrozpoznawanie czy opóźnione rozpoznanie?

Bezsprzecznie gorsze jest opóźnione ustalenie rozpoznania. Autyzm rozpoznaje się na podstawie objawów występujących u dziecka. Po zebraniu szczegółowego wywiadu od rodziców i wnikliwej obserwacji dziecka, należy ustalić rozpoznanie, korzystając z klasyfikacji ICD-10. Bardzo ważne jest różnicowanie autyzmu z innymi zaburzeniami rozwojowymi oraz rozpoznanie współistniejących nieprawidłowości. Współpraca zespołu diagnostycznego, w skład którego powinien wchodzić psycholog, pedagog, logopeda oraz lekarz psychiatra lub psychiatra dzieci i młodzieży, daje szansę na uniknięcie błędów w rozpoznaniu. W procesie diagnostycznym najważniejsza jest identyfikacja objawów zaburzenia rozwoju, ponieważ na tej podstawie opracowuje się indywidualny program terapeutyczny. W przypadku niezidentyfikowania problemów rozwojowych dziecko straci szansę na wczesne uzyskanie pomocy.

Współczesne teorie sugerują, że niewytworzenie właściwych synaps może mieć związek z zaburzeniami neurorozwojowymi, zakłócając komunikację neuronalną. W związku z tym ważne jest, aby w czasie rozwoju układu nerwowego zapewnić dziecku jak najlepsze doświadczenia i dostarczyć odpowiednie sygnały ze środowiska, co powinno doprowadzić do właściwego ukierunkowania synaps i połączeń z odpowiednimi neuronami docelowymi. Jak podkreśla Stahl, powtarzanie właściwego zachowania, uczenie się i psychoterapia mają potencjał do restrukturyzacji, a przez to do rehabilitacji mózgu w dłuższym czasie. Leczenie dzieci chorych na autyzm jest zatem konieczne i długotrwałe.

Większość neurogenezy, selekcji neuronalnej i migracji neuronów zachodzi jeszcze przed porodem. Restrukturyzacja mózgu odbywa się podczas całego życia, jednak najsilniejsza jest w okresie dzieciństwa i dorastania (proces zwany eliminacją kompetycyjną). To właśnie czas restrukturyzacji mózgu implikuje potrzebę wczesnej interwencji terapeutycznej.

Wyniki badania z randomizacją przeprowadzonego w Klinice Psychiatrii Uniwersytetu Północna Karolina potwierdzają znaczenie wczesnego rozpoznawania autyzmu i podjęcia interwencji terapeutycznych w celu poprawy funkcji poznawczych, zachowań adaptacyjnych oraz złagodzenia objawów. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Stahl S.: Podstawy psychofarmakoterapii. Teoria i praktyka. Tom I. Gdańsk, Via Medica, 2009
2. Dawson G., Rogers S., Munson J. i wsp.: Randomized, controlled trial of an intervention for toddlers with autism: the Early Start Denver Model. Pediatrics, 2010; 125 (1): 17–23