Czy dzieci autystyczne były badane pod kątem podawanych im szczepionek? Czy jest jakaś zależność? Jaka jest rola szczepień, a zwłaszcza zawartego w niektórych szczepionkach tiomersalu, w etiologii autyzmu?

Zagadnienia związane ze szczepionkami zawierającymi tiomersal oraz autyzmem zostały dokładnie omówione w 2 artykułach opublikowanych na łamach „Medycyny Praktycznej – Pediatrii” w 2010 roku (p. Med. Prakt. Pediatr. 1/2010, s. 12–15 oraz 2/2010, s. 49–59 – przyp. red.). Teorie domniemanego związku szczepień z autyzmem dotyczyły szczepionki MMR, tiomersalu (zawiera etylortęć, jest dodawany jako środek konserwujący do niektórych szczepionek) oraz dużej liczby szczepionek podawanych w tym samym czasie. Badania epidemiologiczne oraz biologiczne nie potwierdziły jednak tych hipotez.

Autorzy artykułu przeglądowego opublikowanego w „Neurotoxity Reasearch” podkreślają, że rtęć i związki rtęci występują powszechnie w środowisku i należą do jednych z najbardziej toksycznych substancji. Dla zdrowia szkodliwe są wszystkie postaci rtęci, jednak szczególne znaczenie dla człowieka ma ekspozycja na metylortęć (szczepionki jej nie zawierają), która działa neurotoksycznie, szczególnie na rozwijający się układ nerwowy. Autorzy podkreślają, że należy podtrzymywać starania w kierunku ograniczenia ekspozycji niemowląt, dzieci oraz kobiet w ciąży na jakąkolwiek postać rtęci z różnych jej źródeł.

W 2006 roku Parlament Europejski wydał rezolucję (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 291 E/129) dotyczącą strategii Wspólnoty w zakresie rtęci, mając między innymi na uwadze, że:

• rtęć jest substancją trwałą i w środowisku może się przekształcić w metylortęć, swoją najbardziej toksyczną formę, która szybko przenika przez barierę łożyskową oraz barierę krew–mózg i może być szkodliwa dla rozwijającego się mózgu,

• skażenie rtęcią znajdującą się w odpadach z gospodarstw domowych stanowi coraz poważniejszy problem, dlatego koniecznie należy wprowadzić obowiązkową zbiórkę oraz przetwarzanie wszystkich będących w obiegu produktów zawierających rtęć,

• najczęstszym źródłem metylortęci jest żywność, zwłaszcza wodny łańcuch pokarmowy, dlatego szczególnie narażone są społeczeństwa o dużym spożyciu ryb i owoców morza,

• należy ograniczyć do minimum narażenie na działanie rtęci w szczególnie wrażliwych grupach społecznych (noworodki, dzieci, kobiety w ciąży oraz kobiety w wieku rozrodczym).

Wiedza na temat toksyczności różnych form rtęci i ich źródeł pozwala nam spojrzeć na ten problem w szerszym kontekście niż tylko poszukiwanie związku ze szczepionkami, którego nie potwierdzono (p. też pyt. w rozdz. „Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce [MMR] oraz ospie wietrznej [MMRV]”). (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Gerber J.S., Offit P.A.: Vaccines and autism: A tale of schifting hypotheses. Clin. Infect. Dis., 2009; 48: 456–461 (p. Med. Prakt. Pediatr. 2/2010, s. 49–59 – przyp. red.)
2. Aschner M., Ceccatelli S.: Are neuropathological conditions relevant to ethylmercury exposure? Neurotox. Res., 2010; 18 (1): 59–68
3. Strategia Wspólnoty w zakresie rtęci. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 291E/128–133, 30.11.2006