Jak można pomóc dziecku z zaburzeniami emocjonalnymi „z pogranicza”? Czy leczyć farmakologicznie?

Odpowiedź na to pytanie jest dość trudna, gdyż określenie „zaburzenia emocjonalne z pogranicza” jest tak samo mało precyzyjne, jak określenie „niewielkie dolegliwości somatyczne”. Nie sposób, moim zdaniem, odpowiedzieć na tak postawione pytanie. Wydaje się, że w wyborze metody postępowania u dzieci z różnymi zaburzeniami emocjonalnymi nieosiągającymi progu diagnozy psychiatrycznej pomocna może być informacja, że w zasadzie we wszystkich zaburzeniach psychicznych u dzieci i młodzieży postępowaniem z wyboru jest psychoedukacja oraz oddziaływanie na środowisko dziecka poprzez wspieranie i zwiększanie kompetencji jego rodziców i opiekunów, a w razie ich nieskuteczności – psychoterapia. W przypadku większości zaburzeń psychicznych okresu dziecięcego wystarczająca może się okazać opieka świadczona przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Krótkoterminową terapię poznawczo-behawioralną, terapię rodzinną i trening umiejętności rodzicielskich mogą prowadzić tylko specjalnie przygotowane do tego osoby. Do psychiatry dziecięcego należy się zgłosić, jeśli wskazane jest włączenie leków psychotropowych, a także, gdy proste, behawioralne interwencje wdrażane w system rodzinny są nieskuteczne, jeśli objawy utrzymują się mimo rozpoczęcia interwencji, w razie ryzyka próby samobójczej oraz w przypadku podejrzenia rozwijającego się procesu psychotycznego. Bezwzględne wskazania do rozpoczęcia farmakoterapii w zaburzeniach psychicznych u dzieci i młodzieży są bowiem bardzo ograniczone i dotyczą w zasadzie psychozy, choroby afektywnej dwubiegunowej, zaburzeń depresyjnych i lękowych opornych na postępowanie psychoterapeutyczne, a także zaburzenia hiperkinetycznego z głębokimi zaburzeniami funkcjonowania lub powikłaniami. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Wolańczyk T., Bryńska A.: Psychiatria dziecięca. W: Jarema M. (red.): Psychiatria w praktyce. Warszawa, Mededu, 2011
2. Wolańczyk T., Komender J. (red.): Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci i młodzieży. Warszawa, PZWL, 2004