Czy w leczeniu ADHD lepsze efekty przynosi psychoterapia indywidualna czy grupowa?

Wydaje się, że warto sprecyzować, co rozumiemy pod pojęciem „terapia”. Jeśli terapię indywidualną lub grupową kierowaną bezpośrednio do dziecka, to nie udowodniono, aby miała ona wpływ na objawy osiowe ADHD i jej znaczenie raczej ma charakter wspomagający. Udowodniono jedynie krótkoterminową skuteczność wakacyjnych programów terapeutycznych obejmujących trening umiejętności społecznych i radzenia sobie w różnych sytuacjach.

Jeśli natomiast chodzi o strategie terapeutyczne kierowane do rodziców, to można je prowadzić w systemie grupowym lub indywidualnym. Zadaniem terapeuty jest udzielenie pomocy rodzicom i nauczycielom w identyfikacji konkretnych sytuacji stwarzających problemy i dobraniu właściwych technik behawioralnych. Najlepsze efekty przynosi stosowanie pozytywnych reakcji na pożądane zachowania i podporządkowanie się, bardziej efektywne wydawanie poleceń oraz wskazywanie negatywnych konsekwencji nieodpowiedniego zachowania. W badaniach z randomizacją wykazano efektywność treningu rodzicielskiego i interwencji behawioralnych w rodzinie. W przypadku przewagi zachowań negatywnych w relacji rodzic–dziecko, podczas nadzorowanych sesji terapeutycznych opartych na zabawie należy rozszerzać zakres umiejętności rodzicielskich. Należy także nauczyć rodziców odpowiedniego sposobu wydawania poleceń i ustalania reguł (np. utrzymywanie kontaktu wzrokowego z dzieckiem, wydawanie pojedynczych poleceń, formułowanie poleceń bez przeczenia) oraz przekazywania pozytywnej uwagi, gdy dziecko stosuje się do reguł. Pomocne w nauczaniu nowych umiejętności jest wykorzystanie sytuacji z życia codziennego, na przykład posiłków. U młodszych dzieci, w celu wzmocnienia właściwych zachowań można stosować systemy żetonowe. U nastolatków zaleca się wspólne negocjowanie kontraktu oparte na obopólnej zgodzie (bardziej niż korzystanie z systemów żetonowych) w kwestii zasad i konsekwencji, a także zwrócenie większej uwagi na procedury radzenia sobie z własnym zachowaniem. Aby ograniczyć negatywne zachowania między rodzicem a nastolatkiem, należy się uczyć technik rozwiązywania problemów i właściwego komunikowania się oraz restrukturyzacji poznawczej. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Chronis A.M., Chacko A., Fabiano G.A. i wsp.: Enhancements to the behavioral parent training paradigm for families of children with ADHD: review and future directions. Clin. Child. Fam. Psychol. Rev., 2004; 7: 1–27
2. Taylor E., Dopfner M., Sergeant J. i wsp.: European clinical guidelines for hyperkinetic disorder – first upgrade. Eur. Child. Adolesc. Psych., 2004; 13 (supl. 1): 7–30