Kiedy można podać odtrutkę poprawiającą rokowanie w  przebiegu zatrucia (np. flumazenil i nalokson nie poprawiają odległych rokowań, kiedy zatem można je podawać)? Jakie działania można podjąć przed skierowaniem pacjenta na specjalistyczny oddział, w zależności od zatrucia, aby poprawić rokowanie?

Flumazenil, jako antagonistę receptorów benzodiazepinowych, podaje się pacjentom w głębokiej śpiączce, aby potwierdzić podejrzenie zatrucia tą grupą leków. Nie należy jednak dążyć do szybkiego i pełnego wybudzenia pacjenta, ponieważ podanie dużej dawki tego leku może sprowokować wystąpienie drgawek i zaburzeń rytmu serca. Flumazenil jest nieskuteczny w zatruciu benzodiazepinami o długim okresie półtrwania, a przeciwwskazany u pacjentów z potwierdzonym nadciśnieniem wewnątrzczaszkowym i w przypadku drgawek w wywiadzie.

Nalokson stosuje się w zatruciach opioidami u niestabilnych pacjentów. Podanie naloksonu może również stanowić test diagnostyczny w przypadku podejrzenia zatrucia opioidami u pacjentów w śpiączce z towarzyszącymi zaburzeniami oddechowymi i wąskimi źrenicami. 1–2 minut po podaniu naloksonu obserwuje się poszerzenie źrenic i poprawę wentylacji. Efekt działania leku utrzymuje się krótko, dlatego konieczne jest powtarzanie dawek, aż do pełnego powrotu oddechu i reakcji na bodźce. Należy pamiętać o możliwości wystąpienia ostrego zespołu odstawienia, szczególnie u noworodków matek uzależnionych oraz u osób przewlekle przyjmujących narkotyki.

Rokowanie u pacjentów w zatruciach, podobnie jak i w innych stanach zagrożenia życia, przede wszystkim zależy do właściwej stabilizacji podstawowych objawów życiowych, takich jak drożność dróg oddechowych, skuteczna wentylacja i stabilne krążenie z właściwą perfuzją mózgową. W zdecydowanej większości zatruć prowadzi się bowiem leczenie objawowe, a  swoiste odtrutki czy eliminację toksyn z organizmu stosuje się tylko w niektórych przypadkach. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Wójcik-Skierucha E.: Ostre zatrucia lekami. W: Szajner-Milart I., Wójcik-Skierucha E. (red.): Ostre zatrucia u dzieci. Warszawa, PZWL, 2000: 112–118 i 139–145
2. Bogdanik T., Kołaciński Z.: Odtrutki. W: Semczuk W. (red.): Toksykologa współczesna. Warszawa, PZWL, 2004: 920