Jedną z głównych konsekwencji przewlekłego stosowania GKS jest zmniejszenie masy/gęstości mineralnej kości. Przewlekła terapia GKS należy do czynników ryzyka niedoboru witaminy D, dlatego stanowi wskazanie do oznaczenia stężenia kalcydiolu (25-hydroksycholekalcyferolu – 25(OH)D) w surowicy i suplementacji.
Zgodnie z polskimi wytycznymi zaleca się profilaktyczną suplementację witaminy D w grupach ryzyka, w tym u osób leczonych GKS w maksymalnych dawkach dla danej grupy wiekowej.
Wytyczne obowiązujące w Polsce zalecają, aby u dzieci w wieku 1–10 lat z populacji ogólnej i grup ryzyka niedoboru stosować witaminę D w dawce 600–1000 IU/24 h, a u młodzieży w wieku 11–18 lat w dawce 800–2000 IU/24 h, w zależności od masy ciała i zawartości witaminy D w diecie. Ustalając dawkowanie w okresie od maja do września, można uwzględnić, czy pacjent przebywa w tym czasie na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez >15 min dziennie w godzinach 10:00–15:00, bez kremów z filtrem.
Polskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej zaleca, aby dzieciom z zespołem nerczycowym w trakcie codziennego leczenia prednizonem podawać witaminę D w dawce 2000 IU/24 h, a w okresie podawania GKS co 48 h w dawce 1000 IU/24 h, a także przez 3 miesiące po ich odstawieniu (jeśli następuje ono w okresie od października do marca). W czasie suplementacji witaminy D należy kontrolować stężenie 25(OH)D.
W przypadku niedoboru witaminy D potwierdzonego laboratoryjnie wielkość dawek zależy od stężenia 25(OH)D, wieku i masy ciała, tak aby utrzymać stężenie optymalne w granicach >30–50 ng/ml.
W czasie glikokortykosteroidoterapii, suplementacji lub leczenia witaminą D należy zapewnić odpowiednią zawartość wapnia w diecie. Odpowiednia zawartość wapnia w diecie zależy od wieku i wynosi:
w wieku 1–3 lat – 500 mg/24 h
w wieku 4–8 lat – 800 mg/24 h
w wieku 9–18 lat – 1300 mg/24 h.
W przypadku braku pokrycia zapotrzebowania w diecie wskazana jest suplementacja farmakologiczna solami wapnia, optymalnie w kilku dawkach podzielonych w czasie posiłków.
Zgodnie z zaleceniami Amerykańskiego Towarzystwa Reumatologicznego dotyczącymi zapobiegania i leczenia osteoporozy posteroidowej u dzieci w wieku 4–17 lat, u których GKS stosuje się przez ≥3 miesiące, za optymalną uznaje się podaż wapnia w dawce 1000 mg/24 h i witaminy D w dawce 600 IU/24 h.
Zaleca się również ocenę wskaźników gospodarki wapniowo-fosforanowej, w tym:
stężenia wapnia
stężenia fosforanów
aktywności fosfatazy zasadowej
stężenia parathormonu
obliczenie wskaźnika Ca/kreatynina w moczu
badanie gęstości mineralnej kości metodą dwuwiązkowej absorpcjometrii rentgenowskiej DXA.
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej