Kiedy małe dziecko chodzące z palcami skierowanymi do wewnątrz należy skierować do ortopedy?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Chodzenie z palcami do wewnątrz najczęściej należy do wariantów rozwojowych prawidłowego chodu u małego dziecka, może być jednak objawem patologii, np. zmniejszenia przodoskręcenia lub nawet tyłoskręcenia szyjki kości udowej. Czy badający dziecko pediatra może te patologie odróżnić od stanu fizjologicznego? Jak długo może się utrzymywać taki chód? Kiedy trzeba skierować dziecko do ortopedy? Czy przed zaleceniem konsultacji warto zlecić badania obrazowe i od ich wyniku uzależnić skierowanie do ortopedy?

Odpowiedź

Skręcanie stóp do środka podczas chodzenia występuje u większości zdrowych, prawidłowo rozwijających się dzieci. Można wymienić dwie zasadnicze przyczyny takiego sposobu chodzenia:

• duża antertorsja (przodoskręcenie) szyjki kości udowej

• często zwiększona torsja piszczeli.

Są to elementy rozwojowe, mieszczące się w granicach fizjologii rozwoju układu szkieletowego.

Jak to zbadać?

• U dziecka w pozycji leżącej sprawdzamy ruchy rotacji wewnętrznej w stawie biodrowym. Dzieci, u których kąt antetorsji szyjki kości udowej jest duży, mają rotację wewnętrzną powyżej 80°, a zwykle nawet 90°. Oczywiście trzeba to wytłumaczyć rodzicom, oczekujemy bowiem, że przebudowa bliższego odcinka kości udowej nastąpi samoistnie. Zwykle trwa to około 3 lata.

• Również u dziecka w pozycji leżącej ustawiamy kończynę w pozycji wyprostowanej tak, aby wyznaczona przez badającego linia podłużna biegła od kolca biodrowego górnego przedniego w dół do kolana; kolano musi być ustawione tak, aby rzepka w pozycji leżącej była położona poziomo. W takiej pozycji można stwierdzić, jak jest ustawiona piszczel poniżej kolana – zazwyczaj u dzieci jest ona „skręcona do środka” (torsja) i stopa ustawia się podobnie, czyli „ku środkowi”.

W obu powyższych sytuacjach do ortopedy należy skierować dziecko, u którego skręcanie jest tak duże, że może mu przeszkadzać. Ortopeda zbada dziecko jeszcze raz i zapewne potwierdzi ocenę pediatry, a także rozwieje niepokoje rodziców.

W różnicowaniu przyczyn skręcania stóp do środka należy ponadto uwzględnić wadę samej stopy. Niekiedy występuje tak zwana stopa przywiedziona (metatarsus adductus). Wada ta polega na skręceniu przedniej części stopy (przodostopia) do środka, czyli właśnie przywiedzeniu. Boczny brzeg stopy nie jest wtedy prosty, ale także łukowato lekko zagięty. W diagnostyce takiej stopy u stojącego dziecka wykonuje się zdjęcie radiologiczne w projekcji przednio-tylnej.