Odpowiadając na to pytanie, należy sprecyzować pojęcie „obrzęk kolana”:
Obrzęk całego stawu, z badalnym wysiękiem w obrębie stawu kolanowego. W tym przypadku stwierdza się poszerzenie obrysów całego kolana. Uciskając od góry na rzepkę, wyczuwa się jej delikatne przesuwanie się w kierunku kości udowej, a po zwolnieniu nacisku następuje jej powrót do wyjściowej pozycji – jest to tzw. balotowanie rzepki. Ten objaw świadczy o obecności płynu w stawie, czyli rzeczywistym wysięku w stawie kolanowym. Ponadto obserwuje się poszerzone obrysy tuż powyżej rzepki – badanie oglądaniem i palpacyjnie wskazuje na obecność płynu w zachyłku nadrzepkowym.
W takim przypadku proces przebiega w samym stawie kolanowym – błona maziowa zwiększa produkcję płynu stawowego. Może się tak zdarzyć, kiedy dochodzi do mechanicznego drażnienia błony maziowej przez uszkodzenie np. łąkotki, lub ciało wolne obecne w stawie – w takiej sytuacji do urazu mogło dojść znacznie wcześniej. Druga przyczyna obecności płynu w stawie to wysięk spowodowany innymi czynnikami chorobowymi. Najczęstszą przyczyną jest reumatoidalne zapalenie stawów (młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – MIZS).
Jeśli do ortopedy zgłasza się chory z nawracającym obrzękiem stawu kolanowego, w pierwszej kolejności można podejrzewać MIZS i skierować takiego chorego na konsultację reumatologiczną.
Poszerzenie obrysu dotyczące tylko okolicy podrzepkowej, a dokładnie guzowatości piszczeli. Sam staw kolanowy jest prawidłowy, nie stwierdza się płynu.
Ta druga sytuacja jest bardzo charakterystyczna dla choroby Osgooda i Schlattera. Do guzowatości piszczeli przyczepia się więzadło rzepki, które napina się przy każdym ruchu kolana, co powoduje, że do miejsca przyczepu więzadła do kości przenoszone są największe napięcia. Sama guzowatość w okresie dorastania ma swoją chrząstkę wzrostową i stanowi miejsce potencjalnie słabsze niż sama kość. Te dwa elementy warunkują możliwość powstania przeciążeń. Badania wykazały, że przeciążenie może dotyczyć samego przyczepu więzadła do kości lub obejmuje chrząstkę wzrostową. W przypadku przeciążenia chrząstki wzrostowej dochodzi do fazy gojenia i stąd, poza wystąpieniem nawet znacznego bólu, dochodzi do poszerzenia guzowatości piszczeli (ryc. A i B).
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej