Jaką diagnostykę można zaproponować 17-letniej pacjentce z męczliwością, osłabieniem, przewlekłą małopłytkowością, bólem pleców i kończyn górnych oraz niedowagą?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Jaką diagnostykę można zaproponować 17-letniej pacjentce z męczliwością, osłabieniem, przewlekłą małopłytkowością (w granicach 100–140 000/mm³), bólem pleców i kończyn górnych oraz niedowagą (174 cm, 53 kg)? Czy pacjentkę należy skierować do poradni reumatologicznej?

Odpowiedź

Wiek, płeć, osłabienie, męczliwość, ból kostno-stawowy i ewentualnie małopłytkowość mogą wskazywać na chorobę tkanki łącznej, fibromialgię oraz toczącą się lub przebytą infekcję (np. borelioza, zakażenie wirusem Epsteina i Barr). W opisanej sytuacji należy także wykluczyć zaburzenia odżywiania. W pierwszej kolejności należy uzupełnić wywiad o występowanie takich objawów, jak wypadanie włosów, nawracające afty w jamie ustnej, osutki skórne, nadwrażliwość na słońce, brak łaknienia, czas utrzymywania się dolegliwości oraz wywiad rodzinny. Ważne jest dokładne badanie przedmiotowe ze zwróceniem uwagi na stan odżywienia (obecny i w przeszłości), a także tkliwość palpacyjną miejsc zgłaszanych jako bolesne.

Należy zacząć od podstawowej diagnostyki w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) i wykonać:

• morfologię z liczbą płytek – ważne jest, aby przed wykonaniem oznaczenia dokładnie wymieszać próbkę, krew warto pobrać do probówki zawierającej cytrynian sodu lub ocenić metodą Fonio* (czasami płytki zlepiają się, tworząc makropłytki, które – zliczane automatycznie – mogą wskazywać na mniejszą liczbę niż wynosi w rzeczywistości)

• CRP

• OB

• TSH

• badanie ogólne moczu.

Dodatni wywiad, nieprawidłowe wyniki badań lub przewlekanie się dolegliwości stanowią wskazanie do skierowania pacjentki na konsultację reumatologiczną w celu ewentualnego rozszerzenia diagnostyki.

* Metoda ta polega na wyliczeniu liczby płytek krwi, jaka przypada na 1000 erytrocytów w ręcznym rozmazie krwi obwodowej. Znając stężenie erytrocytów, wylicza się orientacyjne stężenie płytek krwi – przyp. red.

Piśmiennictwo

1. Häuser W., Sarzi-Puttini P., Fitzcharles M.A.: Fibromyalgia syndrome: under-, over- and misdiagnosis. Clin. Exp. Rheumatol., 2019; 37 (supl. 116): 90–97
2. Orczyk K., Świdrowska-Jaros J., Smolewska E.: When a patient suspected with juvenile idiopathic arthritis turns out to be diagnosed with an infectious disease – a review of Lyme arthritis in children. Pediatr. Rheumatol. Online J., 2017; 15: 35
3. Tarvin S.E., O’Neil K.M.: Systemic lupus erythematosus, sjögren syndrome, and mixed connective tissue disease in children and adolescents. Pediatr. Clin. North Am., 2018; 65: 711–737