Jakie są przyczyny reaktywnego zapalenia stawów i jak często występuje ono u dzieci i młodzieży?

Reaktywne zapalenia stawów obok młodzieńczego zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa, młodzieńczego łuszczycowego zapalenia stawów, zapalenia stawów towarzyszącego immunologicznym zapaleniom jelit, MIZS z zapaleniem przyczepów ścięgnistych należy do dużej grupy spondyloartropatii, stanowiących istotny problem w reumatologii dziecięcej.

Reaktywne zapalenia stawów to jałowe zapalenie błony maziowej, ścięgien i powięzi wywołane reakcją immunologiczną na zakażenie o odległej lokalizacji. Reaktywne zapalenie stawów jest zazwyczaj asymetryczne. Rozwija się około 4 tygodnie po przebytym zakażeniu układu moczowo-płciowego (najczęściej wywołanym przez Chlamydia trachomatis lub Neisseria gonorrhoeae) lub przewodu pokarmowego (najczęściej Shigella enteritidis, Salmonella typhimurium lub S. enteritidis, Campylobacter jejuni, Yersinia enterocolitica). W początkowym okresie choroby mogą wystąpić miernie nasilone objawy ogólne w postaci gorączki i bólu mięśni. Typową triadę objawów stanowią: zapalenie stawów, zapalenie spojówek i zapalenie cewki moczowej (tzw. zespół Reitera). Do pozastawowych objawów należą: wysypka, owrzodzenia w jamie ustnej, zapalenie spojówek i zapalenie żołędzi. Charakterystyczne są zwiększone wskaźniki ostrego procesu zapalnego oraz obecność przeciwciał przeciw wywołującym go czynnikom. U znacznego odsetka chorych z reaktywnym zapaleniem stawów występuje antygen HLA-B27. Obecność tego antygenu zwiastuje cięższy przebieg i wystąpienie powikłań pozastawowych. Reaktywne zapalenie stawów może mieć przebieg nawrotowy. Czasami ustępuje, nie pozostawiając trwałych następstw, w innych przypadkach ewoluuje w kierunku innych spondyloartropatii. (2014) 

Piśmiennictwo

1. Roztropowicz-Denisiewicz K.: Zapalenia stawów związane z czynnikami infekcyjnymi. Zapalne choroby reumatyczne w wieku rozwojowym. Warszawa, PZWL, 2005: 107–119
2. Burgos-Vargas R., Vazquez-Mellado J.: Reactive arthritis. W: Cassidy J.T., Petty R.E.: Textbook of pediatric rheumatology. Wyd. 5, Elsevier, 2005: 604–613
3. Rutkowska-Sak L.: Młodzieńcze spondyloartropatie. W: Kawalec W., Grenda R. (red.): Pediatria. Warszawa, PZWL, 2013: 922–926
4. Petty R.E., Cassidy J.T.: Enthesitis – related arthritis (juvenile ankylosis spondylitis). W: Cassidy J.T., Laxer R.M.: Textbook of pediatric rheumatology, Elsevier, 2011: 272–286