Jak należy się chronić przed chorobami odkleszczowymi?

Zasadniczą rolę w profilaktyce chorób odkleszczowych odgrywa noszenie odpowiedniej odzieży – długich spodni (najlepiej jasnych, bo lepiej widać kleszcze), bluzek z długimi rękawami, czapek, skarpetek i wysokich butów – oraz usuwanie kleszczy z ubrania i skóry po powrocie z lasu. Skrócenie czasu kontaktu z kleszczem zmniejsza ryzyko przeniesienia zakażenia, zwłaszcza krętkami Borrelia burgdorferi, B. garinii i B. afzelii wywołującymi boreliozę z Lyme w Europie. Pewne znaczenie w profilaktyce mają również tzw. repelenty, czyli substancje odstraszające kleszcze, które można zalecać przed wyjściem w tereny leśno-łąkowe – najlepiej zawierające 30% N,N-dietylo-m-toluamid (w Polsce np. OFF Max). Aplikację repelentu trzeba powtarzać co kilka godzin, zgodnie z instrukcją producenta, rozpylając ją na ubranie i odsłoniętą skórę, z wyjątkiem twarzy. Na ubranie można również zastosować permetrynę (zabija kleszcze poprzez kontakt, ale można spryskiwać tylko odzież). Mniejsze niż zalecane stężenia N,N-dietylo-m-toluamidu i inne środki (np. roślinne) są nieskuteczne lub ich skuteczność nie zastała oceniona w wiarygodnych badaniach klinicznych. Osoby, które usunęły kleszcza ze skóry, należy poinformować o konieczności obserwacji miejsca ukłucia pod kątem wystąpienia rumienia pełzającego w ciągu 30 dni, który stanowi wskazanie do zgłoszenia się do lekarza.

Obecnie nie ma szczepionki przeciwko boreliozie z Lyme. Od wielu lat dostępne są natomiast szczepionki przeciwko KZM. Należy jednak pamiętać, że pełny cykl szczepień zapewniający maksymalną skuteczność wymaga 9–12 miesięcy. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Wormser G.P., Nadelman R.B., Dattwyler R.J. i wsp.: Practice guidelines for the treatment of Lyme disease. Clin. Infect. Dis., 2000; 31 (supl. 1): 1–14 (p. Med. Prakt. Pediatr. 4/2001, s. 15–22 – przyp. red.)
2. Brouqui P., Bacellar F., Baranton G. i wsp.: Guidelines for the diagnosis of tick-borne bacterial in Europe. Clin. Microbiol. Infect., 2004; 10: 1108–1132