Jak długo leczyć ceftriaksonem 6-letnie dziecko z porażeniem nerwu twarzowego?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Jak długo leczyć ceftriaksonem 6-letnie dziecko z porażeniem nerwu twarzowego po stronie lewej? W badaniach uzyskano: w surowicy wysoką wartość przeciwciał przeciwko Borrelia metodą ELISA, potwierdzoną metodą Western-Blot, w punkcji lędźwiowej – niską pleocytozę. Czy wykonywać kontrolną punkcję lędźwiową?

Odpowiedź

Podsumowując opisaną sytuację kliniczną: mamy do czynienia z 6-letnim chłopcem z neuroboreliozą z zajęciem ośrodkowego układu nerwowego. To rozpoznanie jest pewne, zostało bowiem potwierdzone na podstawie badań serologicznych i oceny płynu mózgowo-rdzeniowego. Należy przypomnieć, że typową cechą boreliozowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych jest podostry przebieg z bólem głowy, porażeniem nerwu twarzowego i pleocytozą jednojądrzastą (>70%). Nie wszystko to się zgadza, ponieważ jednak u dziecka pleocytoza jest niska, a płyn mózgowo-rdzeniowy nie ma charakteru ropnego, nie ma powodów do niepokoju. Komentarza wymaga interpretacja wyników serologicznych – uzyskana wartość swoistych przeciwciał jest dodatnia. Nie jest ważne, czy ta wartość jest wysoka, czy niska, ale dodatnia. Nie wpływa to na postępowanie. Można się posłużyć analogią z testem ciążowym czy szybkim testem na COVID-19 – ich wynik może być tylko dodatni, ujemny lub wątpliwy. Jeżeli zatem rozpoznanie neuroboreliozy jest praktycznie pewne, pozostałe wyniki analizy biochemicznej nie budzą niepokoju (brak danych) lub posiew płynu był jałowy, co jest typowe dla boreliozy, to można odstąpić od wykonywania punkcji kontrolnej. Ogólnie rzecz ujmując, kontrolnej punkcji nie wykonuje się, gdy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych przebiega bez powikłań, a jego etiologia została ustalona i czynnikami sprawczymi były drobnoustroje wrażliwe na antybiotyki. Borrelia spp. jako bakteria odzwierzęca jest wrażliwa na antybiotyki. Zgodnie z rekomendacjami PTEiLChZ czas trwania antybiotykoterapii ceftriaksonem wynosi 14–21 dni, a zgodnie z wytycznymi NICE – 21 dni.

Należy nadmienić, że zgodnie z rekomendacjami amerykańskimi w leczeniu neuroboreliozy można zastosować także doksycyklinę – i to niezależnie od wieku dziecka (dawka 2 razy 2,2 mg/kg maks. 100 mg) – przez 21 dni (przy leczeniu do 21 dni włącznie jest to lek bezpieczny u dzieci).

Piśmiennictwo

1. Rekomendacje postępowania w zakażeniach bakteryjnych ośrodkowego układu nerwowego. http://koroun.nil.gov.pl/wp-content/uploads/2017/10/Rekomendacje-ukl-nerwowy_2011.pdf
2. Okarska-Napierała M., Kuchar E.: Co zmieniło się w diagnostyce i leczeniu boreliozy? Porównanie nowych brytyjskich wytycznych National Institute for Health and Care Excellence (NICE) 2018 ze zaktualizowanymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. https://www.standardy.pl/artykuly/id/1450
3. Red Book 2018
4. The Sanford Guide to Antimicrobial Therapy 2019