Czy należy dokończyć antybiotykoterapię w przypadku przerwania podaży amoksycyliny po 15 dniach przez mamę u dziecka leczonego z powodu rumienia wędrującego?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Dziecko z rumieniem wędrującym otrzymało amoksycylinę (30 mg/kg mc. co 8 h) do stosowania przez 21 dni, jednak mama przerwała podawanie leku po 15 dniach z powodu „osłabienia” dziecka i „nieco luźniejszych stolców”, które uznała za skutki niepożądane antybiotykoterapii. Czy należy przepisać inny antybiotyk, żeby dokończyć 21-dniowy cykl leczenia?

Odpowiedź

Obecnie najbardziej aktualne są zalecenia Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych (PTEiLChZ) z września 2018 roku oraz zbliżone do nich wytyczne brytyjskiego National Institute for Health and Care Exellence (NICE), przy czym wytyczne brytyjskie znacznie więcej miejsca poświęcają omówieniu szczegółowych zasad postępowania u dzieci. Oba dokumenty w znacznej mierze są zgodne, natomiast wytyczne NICE są bardziej precyzyjne i jednoznaczne, pozostawiając lekarzom mniejszą swobodę decyzji. Polskie zalecenia określają przedział czasowy leczenia poszczególnych postaci klinicznych boreliozy, zwykle na 14–21 dni, podczas gdy NICE podaje ujednolicony okres 21 dni, opierając się na pozytywnym wyniku bilansu korzyści i ryzyka takiego uproszczonego, jednolitego zalecenia.

W opisanej sytuacji należy uznać, że dziecko było prawidłowo leczone przez 15 dni, zgodnie z aktualnymi zaleceniami PTEiLChZ. Moim zdaniem zdecydowanie nie ma potrzeby ponownego podawania antybiotyku.

Zgodnie z zaleceniami NICE leczenie antybiotykiem można powtórzyć tylko w razie niepowodzenia terapii, czyli nawrotu objawów klinicznych. Takie niepowodzenia są jednak rzadkie, ponieważ krętki Borrelia burgdorferii są wrażliwe na zalecane w wytycznych antybiotyki (nieskuteczność może ew. wynikać z zaburzeń wchłaniania antybiotyku lub nieprzestrzegania zaleceń lekarza dotyczących dawkowania). Rozsądne wydaje się zalecenie czujnej obserwacji i zgłoszenie się dziecka do lekarza w razie wystąpienia niepokojących objawów wskazujących na związek z boreliozą.

Podsumowując, zgodnie z aktualnymi wytycznymi w rozpoznawaniu i kwalifikowaniu do leczenia boreliozy najistotniejsze są objawy kliniczne. Nie ma wskazań do podania antybiotyku, jeżeli nie stwierdza się obiektywnych objawów klinicznych boreliozy. Leczenie rumienia wędrującego przez 15 dni powinno w zupełności wystarczyć. Można je powtórzyć w razie nawrotu objawów boreliozy. Proponuję zatem obserwację dziecka i zgłoszenie się do lekarza w razie wystąpienia niepokojących objawów typowych dla boreliozy.

Piśmiennictwo

1. National Institute for Health and Care Excellence: NICE guideline: Lyme disease. 2018. nice.org.uk/guidance/ng95
2. Pancewicz S.A., Moniuszko-Malinowska A., Garlicki A.M. i wsp.: Diagnostyka i leczenie boreliozy z Lyme. Standardy Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, 2018. www.pteilchz.org.pl/wp-content/uploads/2018/11/borelioza_z_lyme_2018.pdf
3. Okarska-Napierała M., Kuchar E.: Co zmieniło się w diagnostyce i leczeniu boreliozy? Porównanie nowych brytyjskich wytycznych National Institute for Health and Care Excellence (NICE) 2018 ze zaktualizowanymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Standardy Medyczne Pediatria, 2018; 5: 82–89
4. Kuchar E., Mrukowicz J.: Borelioza z Lyme u dzieci. Med. Prakt. Pediatr., 2019; 1: 45–58