Jak zapobiegać zakażeniu wirusem ospy wietrznej u małych dzieci, które miały kontakt z osobami z objawami choroby?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Jak uchronić 6-miesięczne niemowlę urodzone w 36. tygodniu ciąży (rozwój psychoruchowy jest prawidłowy) przed zachorowaniem na ospę wietrzną, jeśli jego siostra od doby choruje na tę chorobę? Czy istnieją wskazania do podania acyklowiru? Jeśli tak, to czy można poczekać z podaniem leku do pojawienia się pierwszych objawów choroby?

Odpowiedź

Ospa wietrzna jest chorobą o bardzo dużej zakaźności. Chory aktywnie zakaża osoby ze swojego otoczenia dwa dni przed wystąpieniem osutki i w całym okresie chorowania aż do przyschnięcia pęcherzyków ospowych w strupki – zwykle około tygodnia. Zakażeniu sprzyja kontakt z chorym domownikiem (ekspozycja na duże stężenie wirusa, większe ryzyko cięższego przebiegu choroby). W opisanym przypadku u małego dziecka nie można zastosować czynnej profilaktyki poekspozycyjnej, czyli szczepienia. Nie zaleca się też profilaktycznego podawania acyklowiru czy swoistej immunoglobuliny, gdyż takie postępowanie jest zarezerwowane jedynie dla osób z grup ryzyka ciężkiego przebiegu choroby (np. dzieci urodzone przedwcześnie, u których do ekspozycji dochodzi w trakcie hospitalizacji po urodzeniu, dzieci w stanach immunosupresji).

Wytyczne American Academy of Pediatrics wskazują na możliwość profilaktycznego podawania acyklowiru wyłącznie dzieciom w immunosupresji. Lek podaje się od 7. do 10. doby po kontakcie z osobą chorą przez 7 dni, w dawce 80 mg/kg mc. w 4 dawkach podzielonych. Należy jednak zaznaczyć, że jest to zalecenie o słabej sile, sformułowane na podstawie pojedynczego małego badania kohortowego.

Przebieg ospy wietrznej u noworodków może być ciężki, u niemowląt natomiast choroba zwykle przebiega łagodniej. Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami leczenie acyklowirem jest wskazane w wybranych grupach chorych na ospę wietrzną, w tym u dzieci, u których doszło do zakażenia wirusem od innego członka rodziny w warunkach domowych. Niezwykle istotna jest także odpowiednia pielęgnacja, codzienna kąpiel, delikatne osuszanie skóry. Nie należy stosować papek na skórę. (2015)

Piśmiennictwo

1. American Academy of Pediatrics. Varicella zoster infection. W: Pickering L.K., Baker C.J., Kimberlin D.W., Long S.S. (red.): Red Book: 2012 Report of the Committee on Infectious Diseases. 29th ed. Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics, 2012: 774
2. Uptodate: Post-exposure prophylaxis against varicella-zoster virus infection
3. Asano Y., Yoshikawa T., Suga S. i wsp.: Postexposure Prophylaxis of Varicella in Family Contact by Oral Acyclovir. Pediatrics, 1993; 92 (2): 219–222