Od jakiego wieku dziecko chore na ospę, ale w dobrym stanie ogólnym, może być leczone w domu?

Stan ogólny i ryzyko rozwoju powikłań to decydujące kryteria ewentualnej hospitalizacji dziecka w każdym wieku. Ponieważ wspomniany w pytaniu pacjent jest z założenia w dobrym stanie ogólnym, najważniejszą przesłankę leczenia szpitalnego stanowi ryzyko rozwoju powikłań. W przypadku ospy wietrznej do czynników ryzyka ciężkiego przebiegu choroby i rozwoju powikłań należą m.in.: wiek niemowlęcy, a zwłaszcza okres noworodkowy, obniżona odporność, rozległe choroby skóry, przewlekłe schorzenia dróg oddechowych, przyjmowanie glikokortykosteroidów (także wziewne) i zakażenie rodzinne (masywna ekspozycja sprzyja ciężkiemu przebiegowi ospy). Zróżnicowane jest znaczenie wymienionych czynników ryzyka – na przykład białaczka to czynnik wielokrotnie bardziej obciążający niż zakażenie rodzinne. Istotna jest również możliwość leczenia przeciwwirusowego ospy wietrznej za pomocą acyklowiru, który łagodzi przebieg choroby i może zapobiec rozwojowi powikłań. Lek podaje się doustnie lub dożylnie. Doustne podanie jest możliwe (zgodnie z ChPL zawiesiny Zovirax) od 2. roku życia. Oznacza to, że w pierwszym roku życia dziecka zwykle wprowadza się leczenie dożylne (lek można podać doustnie off label). O konieczności hospitacji dziecka decyduje zatem głównie potrzeba dożylnego leczenia acyklowirem. Dodam, że powyższe zalecenia to raczej sugestia niż rekomendacja i należy do nich podchodzić elastycznie. Trzeba również wziąć pod uwagę indywidualny stan zdrowia dziecka i sytuację socjalną rodziny. Wiadomo, że wszelkie hospitalizacje dzieci, w tym z powodu ospy wietrznej, powinno się ograniczać do niezbędnego minimum. Dlatego trudno byłoby uzasadnić i przekonać do potrzeby hospitalizacji rodziców np. ogólnie zdrowego 10-miesięcznego niemowlęcia bez innych towarzyszących czynników ryzyka, z obecnymi dwoma wykwitami ospy wietrznej na ciele. Z kolei każdy gorączkujący noworodek, czy szerzej każde niemowlę w pierwszych 3 miesiącach życia, zwykle wymaga wykonania badań diagnostycznych w celu wykluczenia zakażenia inwazyjnego (posiewy krwi, czasem punkcja lędźwiowa) i dotyczy to także dzieci chorych na ospę wietrzną. Wskazaniem do hospitalizacji może być również konieczność dożylnego uzupełnienia płynów odwodnionego niemowlęcia, które odmawia jedzenia z powodu bolesnych wykwitów ospowych w jamie ustnej.

Podsumowując: dziecko po okresie niemowlęcym chore na ospę wietrzną, u którego nie stwierdzono dodatkowych problemów zdrowotnych i czynników ryzyka, można zwykle bezpiecznie leczyć w warunkach domowych. Decydujące znaczenie ma konieczność leczenia dożylnego acyklowirem, dożylnego nawadniania i diagnostyki prowadzonej w warunkach szpitalnych.

Piśmiennictwo

1. Heininger U., Seward J.F.: Varicella. Lancet, 2006; 368 (9544): 1365–1376
2. CDC https://www.cdc.gov/chickenpox/hcp/index.html
3. Arvin A.M.: Varicella-zoster virus. Clin. Microbiol. Rev., 1996; 9 (3): 361–381
4. Nyerges G., Meszner Z., Gyarmati E., Kerpel-Fronius S.: Acyclovir prevents dissemination of varicella in immunocompromised children. J. Infect. Dis., 1988; 157 (2): 309–313Szenborn L., Kraszewska-Głomba B., Jackowska T., Duszczyk E., Majda-Stanisławska E., Marczyńska M., Ołdak E., Pawłowska M., Służewski W., Wysocki J., Stryczyńska-Kazubska J., Kuchar E.: Polish consensus guidelines on the use of acyclovir in the treatment and prevention of VZV and HSV infections. J. Infect. Chemother., 2016; 22 (2): 65–71