Czy przebieg cytomegalii wrodzonej u dziecka zależy od tego, czy zakażenie wirusem cytomegalii u matki jest świeże czy stanowi reaktywację zakażenia latentnego? Jakie stężenie przeciwciał u matki świadczy o reaktywacji zakażenia w ciąży?

Cytomegalia wrodzona jest najczęstszym zakażeniem wrodzonym na świecie, które dotyczy 0,2–2,2% wszystkich noworodków. Do zakażenia wirusem cytomegalii (CMV) może dojść w czasie zakażenia pierwotnego matki, kolejnego zakażenia innym szczepem CMV lub w czasie reaktywacji latentnego zakażenia matczynego podczas ciąży.

Największy odsetek zakażeń płodu (40–45%) obserwuje się w przypadku zakażenia pierwotnego, a znacznie mniejszy w czasie reaktywacji (0,5–1%), do której dochodzi u co trzeciej kobiety ciężarnej zakażonej przed ciążą CMV.

Zakażenia CMV u kobiet, zwłaszcza reaktywacja i zakażenie innym szczepem CMV, w zdecydowanej większości przypadków (95%) przebiegają bezobjawowo, dlatego zwykle pozostają nierozpoznawane. Dowodem reaktywacji lub nowego zakażenia nie jest określone zwiększenie miana swoistych przeciwciał anty-CMV, lecz stwierdzenie CMV w ślinie lub moczu ciężarnej metodą hodowli lub PCR (w reaktywacji przy obecności we krwi swoistych przeciwciał anty-CMV w klasie IgG). Na pytanie, jakie stężenie przeciwciał u matki lub jaki stosunek do wcześniejszych wyników świadczy o reaktywacji zakażenia w ciąży, nie można jasno odpowiedzieć, ponieważ na reaktywację CMV wskazuje wykrycie wirusa metodą PCR lub w hodowli, a nie zwiększenie miana swoistych przeciwciał, które co prawda zwykle towarzyszy reaktywacji, ale może też mieć inne przyczyny, takie jak zakażenie pokrewnym wirusem Epsteina i Barr czy nieswoista poliklonalna stymulacja syntezy przeciwciał w przebiegu różnych chorób.

Zarówno pierwotne zakażenie CMV, jak i na wczesnym etapie ciąży zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu choroby u płodu.

Piśmiennictwo

1. Gandhi M.K., Khanna R.: Human cytomegalovirus: clinical aspects, immune regulation, and emerging treatments. Lancet Infect. Dis., 2004; 4 (12): 725–738
2. Global Infectious Disease & Epidemiology Network (GIDEON). Cytomegalovirus
3. Kadambari S., Williams E.J., Luck S. i wsp.: Evidence based management guidelines for the detection and treatment of congenital CMV. Early Hum. Dev., 2011; 87 (11): 723–728
4. Plosa E.J., Esbenshade J.C., Fuller M.P., Weitkamp J.H.: Cytomegalovirus infection. Pediatr. Rev., 2012; 33 (4): 156–163
5. Coll O., Benoist G., Ville Y. i wsp.: Guidelines on CMV congenital infection. J. Perinat. Med., 2009; 37 (5): 433–445
6. Yinon Y., Farine D., Yudin M.H. i wsp.; Fetal Medicine Committee, Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada: Cytomegalovirus infection in pregnancy. J. Obstet. Gynaecol. Can., 2010; 32 (4): 348–354
7. Mussi-Pinhata M.M., Yamamoto A.Y., Moura Brito R.M. i wsp.: Birth prevalence and natural history of congenital cytomegalovirus infection in a highly seroimmune population. Clin. Infect. Dis., 2009; 49: 522–528
8. Davis N.L., King C.C., Kourtis A.P.: Cytomegalovirus infection in pregnancy. Birth Defects Res., 2017; 109: 336–346
9. Fowler K.B., Stagno S., Pass R.F.: Maternal immunity and prevention of congenital cytomegalovirus infection. JAMA, 2003; 289: 1008–1011
10. Hyde T.B., Schmid D.S., Cannon M.J.: Cytomegalovirus seroconversion rates and risk factors: implications for congenital CMV. Rev. Med. Virol., 2010; 20: 311–326
11. Nigro G., Anceschi M.M., Cosmi E.V., Congenital Cytomegalic Disease Collaborating Group: Clinical manifestations and abnormal laboratory findings in pregnant women with primary cytomegalovirus infection. BJOG, 2003; 110: 572–577
12. Center for Disease Control. Knowledge and Practices of Obstetricians and Gynecologists Regarding Cytomegalovirus Infection During Pregnancy – United States, 2007. www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm5703a2.htm
13. Wang C., Zhang X., Bialek S., Cannon M.J.: Attribution of congenital cytomegalovirus infection to primary versus non-primary maternal infection. Clin. Infect. Dis., 2011; 52: e11–e13
14. Society for Maternal-Fetal Medicine (SMFM), Hughes B.L., Gyamfi-Bannerman C.: Diagnosis and antenatal management of congenital cytomegalovirus infection. Am. J. Obstet. Gynecol., 2016; 214: B5–B11
15. Picone O., Grangeot-Keros L., Senat M. i wsp.: Cytomegalovirus non-primary infection during pregnancy. Can serology help with diagnosis? J. Matern. Fetal Neonatal Med., 2017; 30: 224–227