Jaką rolę w wywoływaniu chorób u człowieka odgrywają paciorkowce grupy B i G? Czy można je wykryć w szybkich testach paciorkowcowych i rutynowych posiewach? Czy wywołane nimi zakażenie zagraża wystąpieniem ropnych i późnych powikłań (takich jak w zakażeniu paciorkowcem grupy A) i wymaga leczenia? Jakie leczenie stosować w takich przypadkach?

Paciorkowce ß-hemolizujące zostały przez Lancefield podzielone na podstawie antygenów polisacharydowej otoczki na 20 grup serologicznych (serotypów) od A do V (bez I, J). Z medycznego punktu widzenia najważniejsze są paciorkowce grupy A (group A streptococci – GAS), które są przyczyną częstych chorób, takich jak: angina paciorkowcowa, płonica, zakażenia skóry (np. liszajec, róża) czy martwicze zapalenie powięzi. Do rzadszych patogenów człowieka należą paciorkowce z grupy B (Streptococcus agalactiae – group B Streptococci [GBS]), które wywołują zakażenia noworodków (najczęstsza przyczyna sepsy noworodkowej, rzadziej zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych) i osób w podeszłym wieku. Paciorkowce grupy G (group G streptococci – GGS), np. Streptococcus canis, to patogeny zwierząt, zwykle psów. Zakażenia ludzi są rzadkie, choć czasem się zdarzają; opisano np. przypadki sepsy. Ponieważ bakteria ta należy do rzadkich patogenów człowieka, większość laboratoriów mikrobiologicznych nie prowadzi diagnostyki w jej kierunku.

Szybkie testy paciorkowcowe wykrywają antygeny otoczki, są więc nacelowane na paciorkowce ß-hemolizujące grupy A. Są one bardzo swoiste, niestety mniej czułe. Służą do szybkiej diagnostyki anginy paciorkowcowej. Z kolei posiew (hodowla) pozwala wyizolować paciorkowce różnych grup serologicznych, w tym B i G. Chorobotwórczość paciorkowców i wskazania do leczenia zależą od sytuacji klinicznej. Na przykład: nosicielstwo paciorkowców generalnie nie wymaga leczenia (z wyjątkiem nosicielstwa GBS u kobiet w ciąży) – paciorkowcowe zapalenie gardła jest chorobą samoograniczającą się i zwykle nie daje powikłań zagrażających życiu – jednak sepsa noworodkowa wywołana przez GBS wymaga natychmiastowego dożylnego leczenia antybiotykiem. Jeżeli dobrze rozumiem pytanie, autorowi chodzi głównie o zapalenie gardła. Jego przyczyną sporadycznie mogą być paciorkowce grupy C oraz G. Patogeny te mogą też dać powikłania ropne (wczesne), natomiast nie opisywano związanych z nimi powikłań późnych, jak np. ostra gorączka reumatyczna czy kłębuszkowe zapalenie nerek. Obraz kliniczny tych chorób nie pozwala odróżnić ich od klasycznego zapalenia gardła wywołanego przez GAS. Jak wszystkie paciorkowce są one wrażliwe na antybiotyki z grupy penicylin. (2014)

Piśmiennictwo

1. Facklam R.: What happened to the streptococci: overview of taxonomic and nomenclature changes. Clin. Microbiol. Rev., 2002; 15 (4): 613–630
2. Schrag S., Gorwitz R., Fultz-Butts K., Schuchat A.: Prevention of perinatal group B streptococcal disease. Revised guidelines from CDC. MMWR Recomm. Rep., 2002; 51 (RR-11): 1–22
3. Cohen-Poradosu R., Kasper D.L.: Group A streptococcus epidemiology and vaccine implications. Clin. Infect. Dis., 2007; 45 (7): 863–865
4. AHA Scientific Statement Prevention of Rheumatic Fever and Diagnosis and Treatment of Acute Streptococcal Pharyngitis www.circ.ahajournals.org