Czy należy u dzieci leczyć inwazję Blastocystis hominis?

dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Pytanie nadesłane do Redakcji

Czy należy u dzieci leczyć inwazję Blastocystis hominis? Wzmiankowany pasożyt wykryto u mojego bratanka. Prowadzący lekarz nie zalecał leczenia. Znalazłam jednak opracowanie z 2014 roku, z którego wynikało, że leczenie jest pożądane. Czy jest to częsta choroba? Czy należy ją rutynowo diagnozować?

Odpowiedź

Trudno odpowiedzieć na pytanie, czy Blastocystis spp. są nieszkodliwymi komensalami, czy prawdziwymi pasożytami. Pierwotniaki z rodzaju Blastocystis spp. (dawniej zwane Blastocystis hominis) to beztlenowe drobnoustroje, które bardzo często występują w ludzkim przewodzie pokarmowym. Opisano je w 1911 roku i przez wiele lat uważano za nieszkodliwe drożdżaki. Późniejsze badania pozwoliły odkryć, że Blastocystis spp. są pierwotniakami i należą do najczęściej występujących pierwotniaków w kale. Pierwotniaki Blastocystis spp. występują na całym świecie w okrężnicy i jelicie ślepym u dzieci i dorosłych, a także u zwierząt (małpy, świnie, gryzonie, drób). Zapewne dlatego zarażenia częściej występują u osób mających styczność ze zwierzętami. Szacuje się, że częstość występowania Blastocystis spp. w kale wynosi 30–50% w krajach rozwijających się oraz 5–10% w krajach rozwiniętych. Droga zakażenia nie jest w pełni poznana, prawdopodobnie jest to droga fekalno-oralna. W Stanach Zjednoczonych Blastocystis spp. stwierdza się w około 15% rutynowo badanych próbek kału i bardzo często w stolcu turystów powracających z krajów rozwijających się (u około co trzeciego turysty).

Pierwotniak Blastocystis spp. wykazuje znaczną zmienność morfologiczną i występuje w 4 postaciach: wodniczkowej, ziarnistej, pełzakowej oraz cysty (p. ryc. 1.2.).

Kontrowersje dotyczące zagadnienia, czy Blastocystis spp. są nieszkodliwymi komensalami, czy bezwzględnymi pasożytami, wynikają prawdopodobnie z różnorodności szczepów, które cechują się odmienną zjadliwością, oraz możliwości bezobjawowego nosicielstwa szczepów patogennych po objawowej fazie zakażenia. Ponadto Blastocystis łatwo pomylić z innymi pierwotniakami. W dodatku nie prowadzono prospektywnych badań w celu oceny chorobotwórczości Blastocystis spp. Warto także pamiętać, że zarażenia te zwykle ustępują samoistnie. Proponuję zatem „zdroworozsądkowe” podejście – inwazję należy leczyć, jeżeli towarzyszą jej jakiekolwiek dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (np. biegunka, nudności, brak łaknienia, ból brzucha, wzdęcia), ewentualnie pokrzywka lub osłabienie, i zrezygnować z leczenia, jeżeli pacjent jest zupełnie bezobjawowy. W leczeniu stosuje się metronidazol (750 mg trzy razy na dobę przez 5 do 10 dni) lub tynidazol (2 g jednorazowo). Skuteczne są także inne leki: paromomycyna, nitazoksanid, jodochinol i trimetoprim z sulfametoksazolem (TMP-SMX, kotrimoksazol).

Podsumowanie

Blastocystis spp. (wcześniej określany jako B. hominis) jest beztlenowym pasożytniczym pierwotniakiem, który sporadycznie występuje w ludzkim przewodzie pokarmowym. Znaczne kontrowersje dotyczą oceny, czy pierwotniaki Blastocystis spp. to drobnoustroje komensalne, czy bezwzględnie patogenne. Blastocystis spp. wykazuje wyraźną zmienność morfologiczną. Pacjenci bez jakichkolwiek objawów z dodatnim wynikiem badania kału na obecność Blastocystis spp. nie wymagają leczenia. (2015)

Piśmiennictwo

  1. Cianciara J., Juszczyk J.: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2007
  2. Blastocystis Wikipedia en.wikipedia.org/wiki/Blastocystis
  3. CDC Blastocystis infection www.cdc.gov/parasites/blastocystis/
  4. CDC www.cdc.gov/dpdx/blastocystis/index.html
  5. UpToDate Blastocystis species. www.uptodate.com
  6. Kicia M., Wesołowska M., Kopacz Ż. i wsp.: Częstość występowania oraz skutki kliniczne infestacji Blastocystis hominis u pacjentów zakażonych HIV i chorych na AIDS – analiza wstępna www.ptnaids.pl

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej