U niemowlęcia karmionego wyłącznie piersią pojawił się wyprysk atopowy. Stwierdzono uczulenie na białka mleka krowiego. Objawy utrzymują się mimo wykluczenia z diety matki produktów mlecznych i mięsa wołowego. Czy dziecko należy odstawić od piersi i karmić hydrolizatem białka o znacznym stopniu hydrolizy?

01-01-2014
† dr n. med. Anna Oslislo
Międzynarodowy Konsultant Laktacyjny (IBCLC)
dr n. med. Monika Żukowska-Rubik
Poradnia Laktacyjna Centrum Medycznego „Żelazna” w Warszawie, Centrum Nauki o Laktacji w Warszawie

Alergia pokarmowa występuje u 0,5–2% niemowląt karmionych mlekiem matki, częściej u dzieci obciążonych rodzinnym występowaniem atopii. Poprzez mleko matki najczęściej uczulają takie składniki, jak: mleko krowie i jego przetwory, jaja, rzadziej pszenica, soja, orzechy, ryby, owoce cytrusowe i czekolada (owoce cytrusowe i czekolada często są wymieniane w piśmiennictwie polskim, a bardzo rzadko w zachodnim – przyp. red.). Mięso wołowe i cielęcina wywołują objawy alergii tylko u 20% dzieci z alergią na białka mleka krowiego.

Wyniki badań naukowych dotyczących wpływu karmienia piersią na występowanie alergii pokarmowej są rozbieżne; niektóre wykazują korzystny efekt, inne niekorzystny, inne brak wpływu. Towarzystwa naukowe oraz międzynarodowe grupy ekspertów uważają, że niemowlęta – bez względu na ryzyko alergii – należy karmić wyłącznie naturalnie przez pierwszych 6 miesięcy życia i kontynuować karmienie piersią w czasie wprowadzania żywności uzupełniającej.

Zgodnie z polskim stanowiskiem właściwe postępowanie u dziecka z wypryskiem atopowym i podejrzeniem alergii na białka mleka krowiego polega na wyeliminowaniu z diety matki mleka i jego przetworów na 24 tygodni (test karencji). Kobieta karmiąca powinna zwrócić uwagę na produkty, które mogą zawierać niewielką ilość białek mleka, np. masło, kajzerki, herbatniki i parówki. Poprawa powinna nastąpić w ciągu kilku do kilkunastu dni. Jeżeli objawy ustąpiły, w dalszej kolejności należy wykonać test prowokacji (optymalnie metodą podwójnie ślepej próby). Dodatni test prowokacji, tzn. nawrót objawów po wprowadzeniu określonego produktu, pozwala potwierdzić rozpoznanie. Taki produkt należy wyeliminować z diety matki (ewentualnie dziecka) na 6–12 miesięcy. Trzeba jednak pamiętać, że nadwrażliwość pokarmowa dotyczy <10% dzieci chorych na AZS. Wprowadzenie diety eliminacyjnej wyłącznie na podstawie wyników badań laboratoryjnych wskazujących na IgE-zależne uczulenie jest nieuzasadnione. Dietę matki należy zbilansować i w razie potrzeby uzupełniać, na przykład preparatem mlekozastępczym o znacznym stopniu hydrolizy lub preparatami wapnia, magnezu i witaminy D3. Jeżeli jednak mimo prawidłowo prowadzonej przez matkę eliminacji mleka i jego przetworów stan skóry dziecka nie poprawi się w ciągu 2–4 tygodni, należy zalecić powrót do normalnej diety i zweryfikować rozpoznanie wstępne. Przerwanie karmienia piersią i podawanie dziecku hydrolizatu można rozważyć tylko w przypadku ciężkiego AZS przebiegającego z zahamowaniem wzrastania i rozwoju. Diagnozowaniem i leczeniem dzieci z ciężkim AZS zajmują się specjaliści alergolodzy. (2013, 2014)  

Piśmiennictwo

  1. Kaczmarski M i wsp. Polskie stanowisko w sprawie alergii pokarmowej u dzieci i młodzieży. Postępy Dermatologii i Alergologii, 2011; 28: 75–116
  2. Czerwionka-Szaflarska M., Adamska I., Światek K.: Rola alergii pokarmowej w atopowym zapaleniu skóry: metody leczenia dietetycznego i farmakologicznego. Pediatr. Wspólcz. Gastroenterol. Hepatol. Żywienie Dziecka, 2008; 10 (3): 117–121
  3. Szajewska H.: Early nutritional strategies for preventing allergic disease. Isr. Med. Assoc. J., 2012; 14 (1): 58–62
  4. Matheson M.C., Allen K.J., Tang M.L.: Understanding the evidence for and against the role of breastfeeding in allergy prevention. Clin. Exp. Allergy, 2012; 42 (6): 827–851
  5. Iida H., Auinger P., Billings R.J., Weitzman M.: Association between infant breastfeeding and early childhood caries in the United States. Pediatrics, 2007; 120 (4): e944–e952
  6. ESPGHAN Committee on Nutrition: Agostoni C., Braegger C., Decsi T. i wsp.: Breast-feeding: a commentary by the ESPGHAN Committee on Nutrition. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2009; 49: 112–125

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej