Czy karmić noworodka pokarmem naturalnym, jeżeli w mleku matki stwierdzono gronkowca złocistego? Czy matce należy zlecić antybiotyk?

01-01-2014
dr hab. n. med. Barbara Królak-Olejnik prof. nadzw.
Międzynarodowy Konsultant Laktacyjny (IBCLC), Katedra i Klinika Neonatologii, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Mleko matki jest głównym czynnikiem inicjującym rozwój flory bakteryjnej przewodu pokarmowego noworodka. Gronkowce, szczególnie skórne, są dominującą florą bakteryjną mleka mrożonego lub przechowywanego, ale paradoksalnie mają marginalny wpływ na florę bakteryjną jelit. Staphlococcus epidermidis jest zawsze obecny w mleku matki (80–100%), natomiast Staphylococcus aureus występuje u około 13–16% matek.

W podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu antybiotykoterapii u matki kluczowe znaczenie ma sytuacja, w której zdecydowano się przeprowadzić badanie bakteriologiczne mleka. Czy u matki stwierdzono zakażenie skóry, poranione brodawki, zapalenie piersi lub ropień, któremu towarzyszyły ogólne objawy zakażenia? W każdej z podanych sytuacji klinicznych karmienie piersią nie jest przeciwwskazane. Antybiotykoterapia powoduje eradykację gronkowca z mleka. Od pewnego czasu leczenie zapalenia piersi u kobiet w okresie laktacji jest przedmiotem dyskusji naukowych. Zasadniczą przyczyną braku wspólnego stanowiska jest trudność w zdefiniowaniu zapalenia piersi. Według danych WHO, zapalenie piersi dotyczy 2,3–33% kobiet karmiących piersią. Tak duża rozbieżność uniemożliwia ustalenie porównywalnej grupy badanych kobiet. Niejasna jest również rola poszczególnych bakterii chorobotwórczych w laktacyjnym zapaleniu piersi. Sugeruje się, że stwierdzenie ponad 106 CFU/l chorobotwórczych bakterii stanowi wskazanie do rozpoczęcia antybiotykoterapii. Wyniki innych badań wskazują natomiast, że stosowanie antybiotyku nie jest konieczne, ponieważ objawy ustępują w podobnym tempie u pacjentek nieleczonych i leczonych, a ocena bakteriologiczna mleka ma ograniczone znaczenie. Zgodnie z zaleceniami WHO, antybiotykoterapię należy rozpocząć, jeżeli ocena bakteriologiczna i leukocytoza wskazują na stan zapalny oraz stwierdza się objawy kliniczne – od minimalnego uszkodzenia brodawki do braku poprawy po 12–24 godzinach od wypływu mleka. Te kryteria spełnia >15% badanych matek i one wymagają antybiotykoterapii. Obserwacje wskazują natomiast, że antybiotyk otrzymuje aż 77–97% kobiet z zapaleniem piersi. Ze względu na rozwój szczepów metycylinoopornych i degenerację fizjologicznej flory bakteryjnej warto ograniczyć stosowanie antybiotyków do bezpiecznego minimum, pamiętając o wymienionych powyżej kryteriach klinicznych i laboratoryjnych. Szczególną uwagę należy zwrócić na zapobieganie rozwojowi ropnia w piersi z zastojem i zapaleniem, w przypadku którego najważniejsze jest karmienie naturalne. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

  1. Jahanfar S., Ng C.J., Teng C.L.: Antibiotics for mastitis in breastfeeding women. Cochrane Database Syst. Rev., 2009; (1): CD005458
  2. Kvist L.J., Larsson B.W., Hall-Lord M.L. i wsp.: The role of bacteria in lactational mastitis and some considerations of the use of antibiotic treatment. Inter. Breastfeed. J., 2008; 3: 6
  3. Mastitis: Causes and management (http://whqlibdoc.who.int/hq/2000/WHO_FCH_CAH_00.13.pdf)

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej