Czy podanie kobiecie środka kontrastującego podczas badania radiologicznego (np. urografii, badania kontrastowego przełyku) jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią? Jeśli tak, to po jakim czasie od jego podania można wznowić karmienie piersią? Czy środki te przenikają do mleka matki (w jakim stopniu i w jakim czasie)? Czy zależy to od rodzaju środka, drogi jego podania i dawki?

Podawanie środków kontrastujących podczas badania radiologicznego nie jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią. W zależności od narządu, jaki zamierzamy obrazować, wykorzystuje się różne preparaty i drogi podania. Środki kontrastujące dzieli się na rozpuszczalne i nierozpuszczalne w wodzie. Farmakokinetykę środka warunkują jego rodzaj i droga podania.

Do badania radiologicznego górnego odcinka przewodu pokarmowego stosuje się doustnie zawiesinę siarczanu baru (baryt). Podaje się ją także w klasycznym wlewie doodbytniczym. Ponieważ siarczan baru nie rozpuszcza się w wodzie i nie wchłania się z przewodu pokarmowego, nie przenika do mleka matki, a co za tym idzie – nie ma wpływu na organizm dziecka.

Środki kontrastujące rozpuszczalne w wodzie dzieli się na hepato- i urotropowe. Podane doustnie lub dożylnie preparaty hepatotropowe są wydzielane do żółci. Obecnie stosuje się je bardzo rzadko. Natomiast środki urotropowe podane donaczyniowo są w 99% wydalane przez nerki i wykorzystuje się je do wykonania urografii. Ponadto ich bezpośredniego podania dokonuje się w celu przeprowadzenia ureteropielografii, cystografii i histerosalpingografii. Najczęściej stosowanymi preparatami są jodowe środki kontrastujące (pierścień benzenowy połączony z cząsteczkami jodu): jonowe hiperosmolarne (Uropolinum, Urografin, Uromiro), niskoosmolarne (Ultravist, Omnipaque, Iomeron, Optiray) i dimery niejonowe (Iotrolan, Visipaque). Środki kontrastujące uważa się za jedne z lepiej tolerowanych preparatów stosowanych w medycynie. Przeprowadzono jednak mało badań dotyczących bezpieczeństwa ich stosowania w okresie laktacji. Ponieważ nie są one radioaktywne, silnie wiążą się z białkami osocza, mają krótki czas półtrwania i przenikają do mleka matki w ilości prawie nieoznaczalnej, uznano, że nie są przeciwwskazane u kobiet karmiących piersią.

Piśmiennictwo

1. American College of Radiology, Committee on Drugs and Contrast Media: Administration of contrast medium to breastfeeding mothers. ACR Bull., 2004: 42–43
2. Gołębiowski M.: Diagnostyka obrazowa – podstawy teoretyczne i metodyka badań. PZWL, Warszawa, 2003
3. Hale T.: Medication and mothers milk. Barium sulphate. Wyd. 15. Hale Publishing, Teksas, USA, 2012: 120
4. Newman J.: Breastfeeding and radiologic procedures. Can. Fam. Physician., 2007; 53 (4): 630–631
5. Nielsen S., Matheson I., Rasmussen J. i wsp.: Excretion of iohexol and metrizoate in human breast milk. Acta Radiol., 1987; 28 (5): 523–526
6. Tremblay E., Thérasse E., Thomassin-Naggara I., Trop I.: Quality initiatives: guidelines for use of medical imaging during pregnancy and lactation. Radiographics, 2012; 32 (3): 897–911