Jak zapewnić odpowiednią ilość wapnia dziecku po 1. roku życia, które nie chce pić hydrolizatu, a u którego nadal utrzymują się objawy alergii na białko mleka krowiego?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Jak zapewnić odpowiednią ilość wapnia dziecku po 1. roku życia, u którego nadal utrzymują się objawy alergii na białko mleka krowiego? Ilość mleka matki jest już znikoma (w zasadzie go nie ma), a dziecko zdecydowanie nie chce pić hydrolizatów (w żadnej ilości) z powodu ich smaku. Objawy alergii pojawiają się również po spożyciu jogurtu i sera. Czy podawać wzbogacane w wapń mleko sojowe lub ryżowe? Czy podawać suplementy wapnia, a jeśli tak, to jakiego rodzaju i w jakiej dawce?

Odpowiedź

W przypadku omawianego pacjenta trzeba rozwiązać kilka problemów:

1) Należy sprecyzować, jak matka rozumie określenia: alergia na białka mleka krowiego i zaostrzenie objawów po wprowadzeniu produktów mlecznych. Często bowiem objawy alergii są nadinterpretowane przez opiekunów, a dietę eliminacyjną utrzymuje się bez żadnej potrzeby – proponuję przeprowadzenie próby prowokacji i eliminacji pod nadzorem lekarza.

2) Każda dieta eliminacyjna wiąże się z ryzykiem zaburzeń zarówno jakościowych, jak i ilościowych – w diecie bezmlecznej głównie dotyczy to zawartości białka i wapnia – dlatego niezależnie od tymczasowych interwencji suplementacyjnych, należy zaproponować matce przygotowanie 3-dniowego prospektywnego spisu produktów spożywanych przez dziecko i przeanalizowanie go przez specjalistę do spraw żywienia (np. dietetyka). Dzieci z alergią na pokarm, w przypadku których zdecydowano o wprowadzeniu diety eliminacyjnej, wymagają ponadto systematycznego monitorowania ich stanu odżywienia – proponuję szczegółowo zapoznać się z pozycją 3. piśmiennictwa – artykuł przedstawia takie propozycje dla lekarza.

3) Podstawowe zaopatrzenie w wapń u małych dzieci (12.–36. mż.) wynosi ok. 700 mg/dzień, ale zapotrzebowanie omawianego pacjenta może być większe, jeśli dotychczas otrzymywał dietę niedoborową (w 1. rż. zapotrzebowanie jest większe i wynosi ok. 1000 mg). Pamiętać też należy o równoległej suplementacji witaminy D.

4) Przed próbą prowokacji i/lub konsultacją dietetyka można spróbować wprowadzić do diety dziecka Sinlac (bezmleczny, bezglutenowy i bezlaktozowy), jest to preparat bogatobiałkowy i bogatowapniowy, dlatego można go potraktować jak substytut mleka.

5) Mleko sojowe jest dopuszczalne jako alternatywa dla hydrolizatów mleka krowiego w przypadku ich nietolerancji u starszych dzieci – jednak należy pamiętać, że część pacjentów może być również uczulona na soję – zatem przed wprowadzeniem tego mleka do diety dziecka trzeba wykonać kontrolowaną próbę prowokacji.

Mleko ryżowe jest wprawdzie pozbawione alergenów białka mleka krowiego, ale z uwagi na skład (głównie węglowodany; oryginalnie mleko ryżowe jest niskobiałkowe i niskowapniowe) nie może stanowić substytucji pokarmu kobiecego lub mleka modyfikowanego.

6) Z produktów bezmlecznych zawierających wapń można wybrać: pietruszkę (203 mg/100 g); szczaw (187 mg/100 g); fasolę (135 mg/100 g); szprotki (500 mg/100 g); sardynki (380 mg/100 g); makrelę (250 mg/100 g); amarantus (267 mg/100 g); grykę (116 mg/ 100 g) – jednak podając te produkty nadal wprowadzamy do organizmu niewielkie ilości wapnia (ograniczenie objętości posiłku), a ponadto raczej nie należą one do najbardziej ulubionych przez dzieci.

Reasumując, najważniejsze jest pewne potwierdzenie alergii i w przypadku konieczności utrzymania diety bezmlecznej – zapewnienie dziecku opieki dietetyka, który zadba o zbilansowanie jego diety w długofalowej perspektywie. Zachęcam do zapoznania się z proponowanymi pozycjami piśmiennictwa. (2014)

Piśmiennictwo

1. European Food Safety Authority (EFSA): Scientific Opinion on nutrient requirements and dietary intakes of infants and young children in the European Union; EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA). >www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/doc/3408.pdf
2. Stanowisko Polskiej Grupy Roboczej: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD
3. Giovannini M., D’Auria E., Caffarelli C. i wsp.: Postępowanie żywieniowe i monitorowanie niemowląt i dzieci z alergią na pokarmy. Stanowisko Italian Society of Pediatric Nutrition oraz Italian Society of Pediatric Allergy and Immunology Task Force Position Statement. Postępowanie żywieniowe i monitorowanie niemowląt i dzieci z alergią na pokarmy
4. Horvath A., Rachtan-Janicka J., Rybak A., Socha P., Szajewska H.: Poradnik żywienia niemowląt. Medycyna Praktyczna, Kraków 2014 Jak żywić niemowlęta i nie zwariować? Pobierz bezpłatny PDF z poradnikiem