Czy stosowanie słodzików u dzieci jest bezpieczne?

Zwiększenie zapadalności na choroby z kręgu tzw. zespołu metabolicznego, przebiegające z hiperglikemią, hiperlipidemią, insulinoopornością, a ostatecznie wyczerpaniem komórek ß wysp trzustkowych, wymusza na przemyśle stałe poszukiwanie nowych produktów o zmniejszonej kaloryczności i większym bezpieczeństwie spożywania.

Dotyczy to m.in. substancji słodzących i dosładzających zastępujących sacharozę. W Polsce najbardziej popularne są następujące słodziki: aspartam, acesulfam K, alkohole cukrowe, poliole, fruktoza oraz glikozydy stewiolowe. Wszystkie dostępne na rynku słodziki są dokładnie przebadane i dopuszczone do spożycia przez Unię Europejską. Należy jednak pamiętać, że lista substancji słodzących stale się wydłuża.

Najlepiej przebadany jest aspartam. Dopuszczalna dzienna dawka dla osoby dorosłej wynosi 40 mg. Zgodnie z obiegową opinią jest to substancja szkodliwa, o właściwościach alergizujących czy rakotwórczych. Mówi się także o negatywnym wpływie aspartamu na ośrodkowy układ nerwowy, w tym o zaburzeniach funkcji poznawczych i zachowania. W piśmiennictwie nie ma jednak danych potwierdzających te zagrożenia. EFSA (European Food Safety Authority) dopuszcza aspartam jako środek bezpieczny nawet u kobiet w ciąży.

Spośród wyżej wymienionych słodzików jedynie alkohole cukrowe (tj. sorbitol, mannitol, ksylitol, laktitol oraz izomalt) uważa się za substancje, których nadużywanie może wywoływać działania niepożądane. Alkohole cukrowe są bowiem w niewielkim stopniu metabolizowane. Mogą zatem wpływać na gospodarkę glukozy (w przeciwieństwie do aspartamu, który takiego wpływu nie wywiera). Dodatkowo przekroczenie dobowej dawki 10–20 g może wywoływać wzdęcia i biegunkę osmotyczną.

Podsumowując: stosowanie słodzików jest bezpieczną alternatywą dla dorosłych chorych na cukrzycę. Czy jest jednak uzasadnione u dzieci? Wydaje się, że nie. Nie dlatego jednak, że ich podawanie wiąże się z bezpośrednim zagrożeniem działaniami niepożądanymi. Zgodnie z założeniami programowania żywieniowego należy dążyć do unikania smaków słodkich u małych dzieci. Wczesne przyzwyczajenie dziecka do słodkich produktów utrudnia leczenie dietetyczne i negatywnie wpływa na jego efekty. (2015)

Piśmiennictwo

1. www.efsa.europa.eu EFSA completes full risk assessment on aspartame and concludes it safe at current levels of exposure
2. Jeznach-Steinhagen A., Kurzawa J., Czerwonogrodzka-Senczyna A.: Zastosowanie substancji słodzących u pacjentów z cukrzycą typu II – przegląd krytyczny. Med. Metabol., 2013; XVII (2): 6975
3. Szajewska H., Horvath A., Socha P. i wsp.: Poradnik żywienia niemowląt – krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin. Medycyna Praktyczna, Kraków 2014