Jakie obowiązują zalecenia żywienia dzieci urodzonych przedwcześnie po wypisie z oddziału intensywnej terapii, a następnie ze szpitala?

Po wypisie noworodka z oddziału intensywnej terapii należy dążyć do jak najszybszego odstawienia żywienia pozajelitowego i odżywiania wyłącznie drogą przewodu pokarmowego. Zalecana przez European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) objętność płynów podawanych enteralnie wynosi 135–200 ml/kg mc./24 h. W celu zapobiegania zakażeniom związanym z obecnością cewników naczyniowych można rozważać wyłączne żywienie enteralne, kiedy dziecko zacznie przyjmować płyny w objętości 100 ml/kg mc./24 h.

Najlepszym sposobem karmienia wcześniaków, również tych urodzonych ze skrajnie małą urodzeniową masą, jest stosowanie mleka własnej matki, ewentualnie mleka z banku mleka kobiecego. Ze względu na duże zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze konieczne jest wzbogacanie mleka kobiecego, zwłaszcza w energię, białko i niektóre składniki mineralne oraz witaminy, przez dodawanie wieloskładnikowego „wzmacniacza” pokarmu kobiecego. Zawiera on białko, składniki mineralne, przede wszystkim wapń, fosforany oraz witaminy. Dodatkowo można rozważyć zastosowanie suplementu białka. Dodawanie „wzmacniacza” pokarmu można rozpocząć, jeśli objętość spożywanego pokarmu wynosi ≥100 ml/kg mc./24 h. Można go stosować do 40. tygodnia wieku postkoncepcyjnego, a u dzieci z zaburzeniami wzrastania nawet do 52. tygodnia.

Zgodnie z zaleceniami ESPGHAN kaloryczność poiłków powinna wynosić 110–135 kcal/kg mc./24 h. Objętość spożywanego białka zależy natomiast od masy ciała dziecka i wynosi: u dzieci o masie ciała <1 kg: 4,0–4,5 g/kg mc./24 h (3,6–4,1 g/100 kcal), 1,0–1,8 kg: 3,5–4,0 g/kg mc./24 h (3,2–3,6 g/100 kcal), a u dzieci o masie 1,8–2,2 kg: 3,4 g/kg mc./24 h. Nie wykazano korzystnego wpływu podawania białka w ilości >4,5 g/kg mc./24 h.

W przypadku braku lub niewystarczającej ilości mleka kobiecego stosuje się specjalne mieszanki przeznaczone dla noworodków urodzonych przedwcześnie zawierające więcej energii, białka i składników mineralnych. Mieszanki do żywienia wcześniaków w szpitalu dostarczają około 200 mg/kg mc./24 h wapnia i 100 mg/kg mc./24 h fosforu przy karmieniu w objętości 150 ml/kg mc./24 h. Można je także stosować w czasie karmienia mieszanego, jeśli matka ma za mało pokarmu i traktować jako jeden ze sposobów suplementacji brakujących składników.

Dostępne są także preparaty mleka modyfikowanego przeznaczone do żywienia dzieci urodzonych przedwcześnie po wypisie ze szpitala. W porównaniu ze standardowym mlekiem początkowym dla niemowląt oraz z mlekiem kobiecym, charakteryzują się one większą zawartością białka, wapnia, fosforanów oraz witaminy D3. Zgodnie z zaleceniami ESPGHAN takie mieszanki można stosować do 40. tygodnia wieku postkoncepcyjnego, a u dzieci z zaburzeniami wzrastania (mc. <10. centyla) nawet do 52. tygodnia. Podstawowym celem żywienia tych dzieci jest bowiem zapewnienie tempa wzrastania podobnego do wewnątrzmacicznego, które w III trymestrze ciąży wynosi średnio 15 g/kg mc./24 h.

Piśmiennictwo

1. Agostoni C., Buonocore G., Carnielli V.P. i wsp.: Enteral Nutrition Supply for Preterm Infants: Commentary From the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition Committee. (ESPGHAN). JPGN, 2010; 50: 1–9
2. Torrazza R.M., Neu J.: Evidence-based guidelines for optimization of nutrition for the very low birthweight infant. Neorevievs, 2013; 14: e340
3. Mazela J., Chojnacja K., Czech-Kowalska J. i wsp.: Żywienie enteralne noworodka. Standardy opieki na noworodkiem w Polsce. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego. Warszawa, Wydawnictwo Media–Press Sp. z o.o., 2015: 37–45
4. Minouni F.B., Mandel D., Kubetzky R.: Formulation of preterm formula – what’s in it, and why? (W:) Mimouri F.B., van den Anker J.N. ( red.): Neonatal pharmacology and nutrition update. Pediatr. Adolesc. Med. Basel, Karger, 2015; 18: 83–107