Jak ograniczyć spożycie kalorii u otyłego dziecka?

Na tak postawione pytanie trudno jest udzielić jednoznacznej odpowiedzi.

Rodzice nie powinni sami na własną rękę wprowadzać diet odchudzających u swoich dzieci, ponieważ nieumiejętność regulacji podaży ilościowej i jakościowej produktów żywnościowych może być przyczyną wystąpienia niedoborów lub nadmiaru składników pokarmowych w codziennej diecie dziecka. Poza tym postępowanie z otyłymi dziećmi nie polega na znacznym zmniejszaniu masy ciała, ale na takim dopasowaniu podaży kalorii, aby dziecko stopniowo z otyłości „wyrosło”. Zmniejszenie masy ciała często jest natomiast konieczne u młodzieży.

Modyfikacja diety u otyłych dzieci polega głównie na wyeliminowaniu podjadania pomiędzy posiłkami. Wszelkie przekąski, słodycze, słodzone napoje gazowane, dżemy wysokosłodzone, pieczywo cukiernicze oraz cukier należy zupełnie wyeliminować z jadłospisu dziecka. Konieczna jest jednak konsultacja specjalisty, który na podstawie aktualnej diety dziecka, może udzielić porady.

Wskazane jest zawsze większe spożycie warzyw i owoców. Powinny one występować w każdym z 4–5 posiłków w ciągu dnia. Można zachęcać dziecko do ich spożywania zamiast przekąsek i słodyczy oraz zwiększać ich udział w porcji obiadowej (zastępują produkty bardziej kaloryczne, umożliwiając osiągnięcie sytości). Nowe standardy żywienia dzieci w wieku 1–3 lat zalecają wprowadzenie węglowodanów złożonych, na przykład pieczywa z pełnego ziarna czy grubych kasz. Podając produkty nabiałowe, należy wybierać te o zmniejszonej zawartości tłuszczu, co nie znaczy że mają to być produkty typu light. Dodatkowo produkty mleczne nie powinny zawierać cukru, słodzików ani syropu glukozo-fruktozowego. Należy ograniczyć smarowanie pieczywa masłem lub margaryną. W jadłospisie otyłych dzieci powinny się znaleźć tłuszcze pochodzenia roślinnego (oliwa z oliwek, olej rzepakowy) jako dodatek do sałatek i surówek.

Zastąpienie słodzonych soków owocowych i napojów gazowanych wodą mineralną pozwala wyeliminować z jadłospisu dziecka dodatkowe źródło kalorii.

Dużą rolę w żywieniu dzieci, nie tylko otyłych, odgrywa odpowiedni dobór technik kulinarnych. Gotowanie, zwłaszcza na parze, wydaje się najodpowiedniejszym sposobem przyrządzania posiłków. Pieczenie można zastąpić duszeniem z niewielkim dodatkiem oliwy z oliwek lub oleju rzepakowego bądź pieczeniem w folii bez dodatku tłuszczu.

Bardzo ważnym elementem leczenia otyłości jest wprowadzenie codziennej aktywności fizycznej. Dziecko powinno ćwiczyć (np. w czasie zabawy) codziennie przez kilkadziesiąt minut, najlepiej na świeżym powietrzu.

Należy też pamiętać, że dziecko bierze przykład z rodziców, dlatego zarówno zdrowa dieta, jak i aktywność fizyczna powinny dotyczyć dziecka i jego rodziców. To właśnie rodzice od początku decydują o ilości i jakości produktów spożywczych spożywanych przez dziecko. Brak przykładu „z góry” często skazuje interwencję na niepowodzenie. (luty 2014 aktualizacja) 

Piśmiennictwo

1. Jarosz M., Kłosiewicz-Latoszek L.: Otyłość. Zapobieganie i leczenie. Warszawa, PZWL, 2006
2. Standardy żywieniowe. Pediatria po Dyplomie, 2008; 12: 107–110
3. Zespół Ekspertów powołany przez Konsultanta Krajowego ds. pediatrii: Zalecenia dotyczące żywienia dzieci zdrowych w wieku 1–3 lata (13–36 miesięcy). Standardy Medyczne, 2008; 5 (1)
4. Ciborowska H., Rudnicka A.: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Warszawa, PZWL, 2004
5. Parks E.P., Kumanyika S., Stettler N.: Practical application of the nutrition recommendations for the prevention and treatment of obesity in pediatric primary care. Pediatr. Ann., 2010; 39 (3): 147–153