Czy słodzenie potraw i napojów miodem jest zdrowsze niż cukrem?

„Miód wzmacnia serce, koi nerwy, ożywia mózg, goi rany”. Dzięki tym właściwościom od zarania dziejów człowiek wykorzystuje miód jako środek przeciwzapalny i przeciwbakteryjny. Sięgamy po niego, chcąc opanować męczący kaszel towarzyszący zakażeniom układu oddechowego, a kobiety stosują go jako kosmetyk przedłużający witalność skóry. Zapewne unikatowy skład miodu może, przynajmniej w teorii, tłumaczyć te przypisywane mu korzystne dla zdrowia właściwości. Od czasu do czasu pojawiają się także prawidłowo zaplanowane i przeprowadzone badania potwierdzające jego skuteczność – np. Cohen i wsp. wykazali przeciwkaszlowe działanie miodu u dzieci.

Czy to jednak wystarczy, aby lekarze mogli promować dosładzanie pokarmów miodem zamiast cukrem? Odpowiedź brzmi: NIE. I nie chodzi tu tylko o niewystarczające dowody naukowe, ale przede wszystkim o samą filozofię zdrowego żywienia. Zgodnie z założeniami programowania żywieniowego sposób żywienia, zwłaszcza w tzw. krytycznych, wczesnych okresach życia, wpływa na zdrowie człowieka w życiu dorosłym. Dotyczy to m.in. ryzyka wystąpienia chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze. W myśl tych założeń cukier powinien być ograniczany w każdej postaci! Proponowanie miodu zamiast tradycyjnie stosowanego cukru jest błędem, gdyż takie postępowanie przyzwyczaja małe dziecko do smaków słodkich. Nadmiar cukru w diecie prowadzi zaś do szeregu niekorzystnych konsekwencji zdrowotnych.

Zgodnie z powszechną opinią „miód nie przesładza”. Należy jednak pamiętać, że zawiera on dużą ilość fruktozy, której metabolizm przebiega odmiennie niż metabolizm glukozy: rozkład fruktozy nie podlega mechanizmom sprzężeń w cyklu Krebsa i jej nadmiar jest bezpośrednio przekształcany w kwasy tłuszczowe. Może to niekorzystnie wpływać na gospodarkę lipidową organizmu. Dodatkowo należy podkreślić, że miód może mieć właściwości alergizujące. Powinien być zatem zalecany ostrożnie, zwłaszcza u dzieci z obciążonym wywiadem rodzinnym i osobniczym w kierunku chorób alergicznych, tak aby jego wprowadzanie do diety nie pogarszało przebiegu tych chorób.

Jak ze wszystkim w życiu, nie należy przesadzać! Gdy męczy nas uporczywy kaszel, ciepła herbata z miodem nie zaszkodzi, ale to za mało, aby promować regularne dosładzanie miodem jako element diety małego dziecka. (2015)

Piśmiennictwo

1. Szajewska H., Horvath A., Socha P. i wsp.: Poradnik żywienia niemowląt – krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin. Medycyna Praktyczna, Kraków 2014
2. Cohen H.A., Rozen J., Kristal H. i wsp.: Effect of honey on nocturnal cough and sleep quality: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. Pediatrics, 2012; 130: 465–471
3. www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/medycyna-niekonwencjonalna/miod-wartosc-odzywcza-i-wlasciwosci-lecznicze-miodu_35801.html