Jak rozpoznać klinicznie istotne niedożywienie lub zagrożenie niedożywieniem u dzieci?

Termin „niedożywienie” stosuje się w celu określenia efektów niedostatecznego zaopatrzenia organizmu w substancje energetyczne lub białko albo ich upośledzonego wchłaniania. Niedożywieniu zazwyczaj towarzyszy niedobór witamin i/lub minerałów. Może ono wynikać z niedostatecznej podaży lub przyjmowania pokarmu, celowego głodzenia się lub choroby upośledzającej przyswajanie składników pokarmowych, lub zwiększającej katabolizm organizmu. Niedożywienie cechuje się zmniejszeniem masy ciała oraz zmianami w jego składzie (zanik tkanki tłuszczowej, zmniejszenie beztłuszczowej masy ciała i względne zwiększenie objętości płynu pozakomórkowego).

Ocena kliniczna i prawidłowo przeprowadzony wywiad żywieniowy pozwalają na wstępne rozpoznanie niedożywienia lub zagrożenia niedożywieniem oraz ukierunkowują dalsze badania diagnostyczne. Ocena ta powinna obejmować pomiary masy i wysokości (długości) ciała w odniesieniu do siatek centylowych dla wieku i płci. Niepokój budzi zahamowanie lub zwolnienie tempa wzrastania (długość ciała) i/lub zmniejszenie masy ciała w okresie poprzedzającym badanie.

W celu dokładniejszej oceny (zwykle w referencyjnych ośrodkach specjalistycznych) można zbadać skład ciała, wykonując badanie antropometryczne (pomiar trzech głównych fałdów skórnych), analizę metodą bioimpedancji elektrycznej lub metodą dwuwiązkowej absorpcjometrii rentgenowskiej.

Uzupełniające znaczenie mają badania laboratoryjne krwi, takie jak oznaczenie: stężeń albuminy, prealbumin, transferryny, pierwiastków śladowych, witamin i białek wiążących retinol oraz liczby limfocytów czy stężenia IGF-1. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Lochs H., Allison S.P., Meier R. i wsp.: Introductory to the ESPEN guidelines on enteral nutrition: terminology, definitions and general topics. Clin. Nutr., 2006; 25: 180–186
2. Książyk J.: Metody oceny stanu odżywienia. Pediatria – co nowego. Wrocław, Cornetis, 2007: 438–447