Czy w diagnostyce zakażenia H. pylori u dzieci można stosować testy nieinwazyjne? Które z nich są dostępne w Polsce, jaka jest ich wiarygodność i rola w diagnostyce H. pylori u dzieci?

Żaden pojedynczy test – zarówno inwazyjny, jak i nieinwazyjny – nie charakteryzuje się jednocześnie 100% czułością i swoistością, dlatego na ich podstawie nie można ani rozpoznać, ani wykluczyć zakażenia H. pylori. Testy nieinwazyjne – niewymagające endoskopii – wykonywane są przede wszystkim w celu przeprowadzenia badań epidemiologicznych. W praktyce klinicznej należy je stosować wyłącznie – i to nie wszystkie – w celu kontroli wyników leczenia. Odstępstwem od tej reguły mogą być jedynie szczególne sytuacje kliniczne, na przykład, gdy w trakcie wcześniejszej endoskopii nie wykonano testu ureazowego, w przypadku podejrzenia, że zakażenie może być przyczyną innych zaburzeń przebiegających bez towarzyszącego bólu brzucha (przede wszystkim przewlekła niedokrwistość z niedoboru żelaza) lub u chorych kierowanych na przewlekłe leczenie immunosupresyjne.

Testy nieinwazyjne są tym bardziej pewne, im mniejsza jest konieczność współpracy chorego przy ich wykonywaniu. W związku z tym, chociaż test oddechowy z zastosowaniem izotopu 13C jest wiarygodnym nieinwazyjnym testem diagnostycznym, który można wykonać nawet u niemowląt, to szczególnie w tej grupie wiekowej, a także u dzieci w wieku przedszkolnym wynik ujemny warto potwierdzić dodatkowym testem. Należy także pamiętać, że wartości prawidłowe w grupie najmłodszych dzieci (<5. rż.) są większe niż rutynowo stosowane u starszych dzieci i dorosłych. Test ten pozwala na rozpoznanie aktywnego zakażenia, a także jest pomocny w ocenie wyników leczenia. Spośród testów wykrywających obecność antygenu H. pylori w stolcu zaleca się test ELISA z przeciwciałami monoklonalnymi, który został uznany za przydatny w ocenie wyników leczenia. Swoistość testu z przeciwciałami poliklonalnymi jest niezadowalająca, ponieważ warunki przechowywania stolca mogą mieć istotny wpływ na wynik badania. Nie zaleca się wykonywania u dzieci testów diagnostycznych polegających na wykrywaniu swoistych przeciwciał przeciwko H. pylori w surowicy, pełnej krwi i ślinie. Ich czułość i swoistość jest mała, a wynik dodatni nie przesądza o aktywności zakażenia. Dostępność testów nieinwazyjnych w Polsce jest dość ograniczona i zależy od sytuacji ekonomicznej poszczególnych placówek. (luty 2014 aktualizacja)

Piśmiennictwo

1. Megraud F., European Paediatric Task Force on Helicobacter pylori: comparison of non-invasive tests to detect Helicobacter pylori infection in children and adolescents: results of a multicenter European Study. J. Pediatr., 2005; 146: 198–203
2. Dondi E., Rapa A., Boldorini R. i wsp.: High accuracy of noninvasive tests to diagnose Helicobacter pylori infection in very young children. J. Pediatr., 2006; 149: 817–821
3. Calvet X., Lario S., Ramirez-Lazaro M.J. i wsp.: Comparative accuracy of 3 monoclonal stool tests for diagnosis of Helicobacter pylori infection among patients with dyspepsia. Clin. Infect. Dis., 2010; 50: 323–328
4. Sato M., Shimoyama T., Takahashi L. i wsp.: Characterization and usefulness of stool antigen tests using a monoclonal antibody to Helicobacter pylori catalase. J. Gastroenterol. Hepatol., 2012; 27 (supl. 3): 23–28