Czy w farmakologicznym leczeniu otyłości u dzieci można zastosować liraglutyd?

Liraglutyd, analog glukagonopodobnego peptydu 1 (GLP 1), od 2009 roku stosuje się w leczeniu cukrzycy typu 2 u dorosłych i dzieci ≥10. roku życia. W 2014 roku uzyskał on również rejestrację w leczeniu otyłości u dorosłych, a w roku 2021 Europejska Agencja Leków dopuściła jego stosowanie jako leku uzupełniającego terapię behawioralną u dzieci w wieku 12–17 lat chorujących na otyłość. Liraglutyd wpływa na redukcję masy ciała w kilku mechanizmach: (1) spowolnienie opróżniania żołądka, (2) zwiększenie uczucia sytości w  ośrodkowym układzie nerwowym, (3) zwiększenie sekrecji insuliny oraz (4) zwiększenie wrażliwości na jej działanie. Kelly i wsp. stwierdzili, że u 43,3% stosujących liraglutyd nastolatków przez 56 tygodni uzyskano redukcję masy ciała o ≥5%, a u 26% badanych o ≥10%. Redukcja BMI z-score wynosiła -0,25±0,51 u dzieci leczonych liraglutydem i -0,02±0,54 u tych, u których zastosowano jedynie interwencję dotyczącą stylu życia. Należy jednak zaznaczyć, że są to wartości średnie i w grupie leczonych dzieci znajdą się osoby, które odniosą znacznie większą korzyść ze stosowania leku, ale też osoby, u których efekt będzie niewielki lub niezadowalający.

Leczenie liraglutydem można wprowadzić u nastolatka ≥12 lat, z otyłością zdefiniowaną jako BMI >95. percentyla dla płci i wieku (czyli BMI odpowiadający ≥30 kg/m2 u dorosłych), z masą ciała >60 kg jako uzupełnienie zdrowego sposobu odżywiania i zwiększonego wysiłku fizycznego! Najczęstsze działania uboczne podczas stosowania liraglutydu obejmują dolegliwości żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunka, zaparcia, bóle brzucha, wzdęcia, odbijania) i zawroty głowy. Zazwyczaj objawy są najuciążliwsze na początku leczenia i łagodnieją z czasem stosowania leku, rzadko są przyczyną rezygnacji z terapii. Warto również zwrócić uwagę pacjenta i opiekuna na inne, rzadziej występujące możliwe działania uboczne stosowanego leku: hipoglikemię, przyspieszenie rytmu serca, kamicę żółciową oraz zapalenie pęcherzyka żółciowego. Dwa ostatnie działania niepożądane są najprawdopodobniej spowodowane redukcją masy ciała, a nie samym lekiem.

Zasady stosowania leku u nastolatków z otyłością nie różnią się od tych, które obowiązują u dorosłych z chorobą otyłościową. Podstawę leczenia stanowi wprowadzenie zmian w sposobie odżywiania i aktywności fizycznej, a dodatkowym czynnikiem wspomagającym redukcję masy ciała może być dodanie liraglutydu, we wzrastających dawkach, do dawki skutecznej/tolerowanej, maksymalnie do 3,0 mg/dziennie. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych uniemożliwiających kontynuację leczenia lub przy braku pożądanego efektu (brak redukcji BMI o przynajmniej 4% po 12 tygodniach stosowania) lek należy odstawić. Obecnie nie ma ograniczeń co do specjalizacji lekarza, który może zlecać stosowanie liraglutydu. Powinien jednak być to lekarz zajmujący się leczeniem dzieci i młodzieży z otyłością, posiadający doświadczenie w stosowaniu analogów GLP-1.

Piśmiennictwo

1. Kelly A.S., Auerbach P., Barrientos-Perez M. i wsp.: A randomized, controlled trial of liraglutide for adolescents with obesity. N. Engl J. Med., 2020; 382 (22): 2117–2128
2. Lee Y.H., Lee H.W., Choi H.J.: GLP-1 based combination therapy for obesity and diabetes. J. Obes. Metab. Syndr., 2017; 26 (3): 155–160
3. Jensterle M., Janež A.: Glucagon like peptide 1 receptor agonists in the treatment of obesity. Horm. Res. Paediatr., 2021. doi: 10.1159/000521264
4. Carlsson Petri K.C., Hale P.M., Hesse D. i wsp.: Liraglutide pharmacokinetics and exposure-response in adolescents with obesity. Pediatr. Obes., 2021; 16 (10): e12799
5. Ryan P.M., Seltzer S., Hayward N.E. i wsp.: Safety and efficacy of glucagon-like peptide-1 receptor agonists in children and adolescents with obesity: a meta-analysis. J. Pediatr., 2021; 236: 137–147.e13
6. Goldman V.E., Naguib M.N., Vidmar A.P.: Anti-obesity medication use in children and adolescents with Prader-Willi Syndrome: case review and literature search. J. Clin. Med., 2021; 10 (19): 4540
7. Welling M.S., de Groot C.J., Kleinendorst L. i wsp.: Effects of glucagon-like peptide-1 analogue treatment in genetic obesity: a case series. Clin. Obes., 2021; 11 (6): e12481