Czy występowanie objawów zakażenia zwiększa ryzyko nawrotu plamicy Henocha i Schöenleina?

Mimo że zapalenie naczyń związane z IgA (IgAV; dawna nazwa – plamica Henocha i Schoenleina [HSP]) jest częstą chorobą, jej patogeneza pozostaje niejasna. Obserwacje kliniczne i epidemiologiczne wskazują na sezonowe występowanie choroby – najwięcej zachorowań obserwuje się w okresie jesień–zima–wiosna, a znacznie mniej w lecie. Sezonowość IgAV/HSP tłumaczy się związkiem choroby z zakażeniami. U około 50% chorych wystąpienie choroby poprzedzają objawy zakażenia górnych dróg oddechowych. Objawy IgAV/HSP mogą także wystąpić po ukąszeniu owadów, szczepieniach oraz po ekspozycji na leki i alergeny pokarmowe. Stymulacja antygenowa może prowadzić do zwiększonej syntezy IgA oraz aktywacji dopełniacza. W badaniu histologicznym zajętych tkanek obserwuje się cechy leukocytoklastycznego zapalenia naczyń i w konsekwencji ich uszkodzenie w narządach docelowych. W tabeli wymieniono patogeny, które mogą mieć związek z występowaniem IgAV/HSP.

Częstość, typy zaostrzenia oraz czynniki ryzyka wystąpienia zaostrzenia w IgAV/HSP nie zostały dotychczas dobrze poznane. Nawroty choroby występują u około 1/3 chorych. Najczęściej pojawiają się w ciągu 4 miesięcy po pierwszym epizodzie choroby. Uważa się, że kolejne epizody przebiegają podobnie do pierwszego, jednak objawy zwykle są mniej nasilone. Nawroty częściej dotyczą chorych z ciężkim przebiegiem pierwszego epizodu. Objawy zakażenia poprzedzające wystąpienie kolejnego zachorowania występują z podobną częstością jak w przypadku pierwszego epizodu.

Prais D i wsp.2 nie znaleźli istotnych różnic demograficznych i epidemiologicznych u pacjentów, u których nawroty występowały lub nie występowały. Ostatnio ciekawe wyniki opublikowali Calvo-Rio V. i wsp.,3 którzy przedstawili wyniki wieloletniej obserwacji grupy niespełna 420 chorych na IgAV/HSP (nawroty u 1/3 pacjentów). Jeżeli IgAV/HSP rozpoznano w okresie infekcji, to nawroty IgAV/HSP występowały później. badacze wskazują, że infekcja w momencie rozpoznania IgAV/HSP jest czynnikiem zmniejszającym ryzyko wystąpienia nawrotu, podczas gdy zajęcie stawów i przewodu pokarmowego są czynnikami ryzyka wystąpienia zaostrzenia.

W dostępnym piśmiennictwie nie znajdujemy jednak jednoznacznej odpowiedzi, czy kolejne infekcje sprzyjają częstszym nawrotom IgAV/HSP. Nie znalazłem także zalecenia ekspertów nakazującego chronić pacjenta po pierwszym rzucie HSP przed kolejnymi zakażeniami (np. zabrać ze żłobka lub przedszkola).

Piśmiennictwo

1. Rigante D., Castellazzi L., Bosco A., Esposito S.: Is there a crossroad between infections, genetics, and Henoch-Schönlein purpura? Autoimmun. Rev., 2013; 12: 1016–1021 2.
2. Prais D., Amir J., Nussinovitch M.: Recurrent Henoch-Schönlein purpura in children. J. Clin. Rheumatol., 2007; 13: 25–28
3. Calvo-Río V., Hernández J.L., Ortiz-Sanjuán F. i wsp.: Relapses in patients with Henoch-Schönlein purpura: Analysis of 417 patients from a single center. Medicine (Baltimore), 2016; 95 (28): e4217Pierwszy