Jak długo można stosować donosowe glikokortykosteroidy u dzieci z alergicznym nieżytem nosa i od czego zależy czas terapii?

13-11-2017
prof. dr hab. n. med. Ryszard Kurzawa
Klinika Alergologii i Pneumonologii Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Rabce-Zdroju

GKS donosowe stanowią podstawową i najskuteczniejszą grupę leków stosowanych w leczeniu ANN. Hamują proces zapalny na różnych etapach jego rozwoju i poprawiają wszystkie istotne parametry jakości życia, które są znacznie upośledzone u dzieci chorych na ANN. Wykazują także korzystne działanie na objawy alergicznego zapalenia spojówek. W porównaniu z innymi lekami miejscowymi oraz przeciwhistaminowymi działanie GKS donosowych rozpoczyna się później, co wynika z mechanizmów ich działania (poprawa jest widoczna już 7–36 h po pierwszym podaniu leku, jednak pełny efekt terapeutyczny osiągają dopiero po kilku dniach stosowania). Leki te należy podawać regularnie przez 2–4 tygodni, ponieważ po takim okresie wykazują optymalne działanie przeciwzapalne, nie są to natomiast leki do stosowania doraźnego „na żądanie”. Po tym czasie należy ocenić skuteczność leczenia i zdecydować o jego kontynuacji. Leczenie powinno się rozpocząć co najmniej 2 tygodnie przed spodziewaną ekspozycją na alergen i kontynuować przez cały jej okres (nawet przez wiele miesięcy).

Różnice pomiędzy preparatami donosowych GKS dotyczą wielkości skutecznych dawek, działań niepożądanych oraz tolerancji przez pacjenta. Leki te stosuje się w leczeniu ANN już od ponad 30 lat i jak dotąd nie opisano ich żadnych poważnych działań niepożądanych. Podaje się je bezpośrednio na błonę śluzową nosa, co w połączeniu ze słabą biodostępnością i dużą siłą wiązania z receptorem zapewnia im duże bezpieczeństwo, które potwierdzono w wielu badaniach klinicznych. Biodostępność systemowa najnowocześniejszych z nich, takich jak mometazon, propionian oraz furoinian flutykazonu, wynosi <0,5% (dla porównania biodostępność budezonidu donosowego wynosi 33%, a dipropionianu beklometazonu 44%).

Bezpieczeństwo to jest niezwykle istotne, szczególnie u najmłodszych pacjentów. Udowodniono, że stosowane zgodnie z zalecanym dawkowaniem nie hamują osi podwzgórze–przysadka–nadnercza, nie wpływają na metabolizm kostny (gęstość mineralną kości) i nie zaburzają tempa wzrastania u dzieci. Bezpieczeństwo stosowania donosowych GKS w standardowych dawkach potwierdzili Ahmadi i wsp. na podstawie przeglądu systematycznego z metaanalizą („Rhinology”, 2015), wykazując, że nie zwiększają one ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz nie wywołują jaskry, zmętnienia soczewki ani zaćmy. Według opracowanego przez Szafera i wsp. indeksu terapeutycznego dla donosowych GKS (stosunek skuteczności do działań niepożądanych wpływających na bezpieczeństwo) najskuteczniejszym i najbezpieczniejszym preparatem z tej grupy jest mometazon.

Piśmiennictwo

  1. Bousquet J., van Cauwenberge P., Khaltaev N.; Aria Workshop Group in cooperation with World Health Organization: Allergic rhinitis and its impact on asthma. GA(2)LEN and ALLERGen. Allergy, 2008; 63: 8–160
  2. Samoliński B., Arcimowicz M. (red.): Polskie Standardy Leczenia Nieżytów Nosa (PoSLeNN ). Stanowisko Panelu Ekspertów PTA. Alergologia Polska, 2013; 1: 1–167
  3. Ratner PH., Meltzer EO ., Teper A.: Mometasone furoate nasal spray is safe and effective for 1 year treatment of children with perennial rhinitis. Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol., 2009; 73: 651–657
  4. Ahmadi N., Snidvongs K., Kalish L. i wsp.: Intranasal corticosteroids do not affect intraocular pressure or lens opacity: a systemic review of controlled trials. Rhinology, 2015; 53: 290–302
  5. Roberts P., Xatzipsati M., Bornengo L.M. i wsp.: Pediatric rhinitis: Position paper of the European Academy of Allergology and Clinical Immunology. Allergy, 2013; 68: 110

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej