Kiedy rozpocząć leczenie sezonowego alergicznego nieżytu nosa przed spodziewanym kontaktem z alergenem (np. przed sezonem pylenia)? Od jakich leków najlepiej zacząć?

Profilaktyczne leczenie sezonowego alergicznego nieżytu nosa (ANN; u pacjentów z potwierdzonym rozpoznaniem) najlepiej rozpocząć 7–14 dni przed spodziewanym pyleniem. Przy wyborze leków należy się kierować nasileniem objawów i odpowiedzią na zastosowane leczenie podczas wcześniejszego sezonu pylenia, bezpieczeństwem leku, preferencjami pacjenta/ rodziców oraz aspektem ekonomicznym.

Najskuteczniejsze wobec wszystkich objawów (z wyjątkiem objawów spojówkowych) są GKS donosowe, które przeważają nad pozbawionymi działania sedacyjnego lekami przeciwhistaminowymi II generacji (doustne i donosowe), oraz lekami przeciwleukotrienowymi (LTRA) stosowanymi w monoterapii lub w leczeniu skojarzonym z lekami przeciwhistaminowymi. Różne preparaty GKS donosowych wykazują podobną skuteczność.

Według zaleceń Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma (ARIA), GKS donosowe są lekiem pierwszego wyboru zarówno w łagodnym, jak i umiarkowanym lub ciężkim ANN u dorosłych i dzieci. W przypadku braku kontroli objawów ze strony oczu zaleca się dodatkowo dołączenie leku przeciwhistaminowego (doustnie lub dospojówkowo).

Z kolei zgodnie z wytycznymi EAACI dotyczącymi ANN u dzieci lekami pierwszego wyboru są preparaty przeciwhistaminowe (doustne lub donosowe). Donosowe GKS należy natomiast zastosować w przypadku niedostatecznej kontroli objawów ANN za pomocą leków przeciwhistaminowych. Warto zaznaczyć, że zgodnie z tymi wytycznymi GKS donosowe można stosować już od 2. roku życia (w Polsce rejestracja od 3. rż. dla mometazonu), ponieważ są one bezpieczne i dobrze tolerowane. Większość przeglądów systematycznych oceniających efekt działania różnych preparatów w leczeniu sezonowego ANN wskazuje jednak na GKS donosowe jako najskuteczniejsze leki.

Wyjątek stanowi okresowy ANN o łagodnym przebiegu, niepogarszający jakości życia pacjenta. W tym przypadku, w zależności od preferencji pacjenta, można dowolnie stosować leki przeciwhistaminowe donosowe lub doustne, leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa (α1-mimetyki, tylko krótkotrwale) lub płukanie nosa roztworem soli.

Jeżeli konieczne jest szybkie, doraźne opanowanie objawów, zaleca się krótkotrwałe stosowanie donosowych α1-mimetyków. Równie szybko, bo już po około 15 minutach, działają donosowe leki przeciwhistaminowe.

Dodatkowo u pacjentów zarówno z okresowym, jak i przewlekłym ANN zaleca się swoistą immunoterapię. Najskuteczniejsza jest immunoterapia całoroczna, jednak można ją również stosować przed sezonem pylenia.

Piśmiennictwo

1. Roberts G., Xatzipsalti M., Borrego L.M. i wsp.: Paediatric rhinitis: position paper of the European Academy of Allergy and Clinical Immunology. Allergy, 2013; 68 (9): 1102–1116
2. Scadding G.K.: Optimal management of allergic rhinitis. Arch. Dis. Child., 2015; 100: 576–582
3. Bousquet J., Schünemann H.J., Hellings P.W. i wsp.: MACVIA clinical decision algorithm in adolescents and adults with allergic rhinitis. J. Allergy Clin. Immunol., 2016; 138 (2): 367–374
4. Bousquet J., Schünemann H.J., Samolinski B.; Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma (ARIA): Achievements in 10 years and future needs. J. Allergy Clin. Immunol., 2012; 130 (5): 1049-1062. doi: 10.1016/j.jaci.2012.07.053. Epub 2012