Czy przed podaniem dziecku penicyliny dożylnie należy wykonać próbę penicylinową?

Próba uczuleniowa na penicylinę polega na śródskórnym wprowadzeniu:

• benzylopenicyloilopolilizyny (większa determinanta penicyliny, dostępna pod nazwą handlową Testarpen/Pre-Pen – obecnie w Polsce niedostępne) lub

• penicyliny benzylowej (krystalicznej [5 lub 10 j. w 0,1 ml]) oraz 0,9% roztworu NaCl (jako kontroli ujemnej).

Producent leku zaleca wykonanie takiej próby przed pierwszym podaniem penicyliny dożylnie lub domięśniowo.

Według aktualnych wytycznych nie ma wskazań do wykonywania testów z penicyliną u pacjentów wcześniej nieleczonych tym lekiem oraz z ujemnym wywiadem w kierunku alergii na penicyliny (β-laktamy).

Próba uczuleniowa przed pozajelitowym podaniem antybiotyku β-laktamowego nie jest zalecana z uwagi na duży odsetek fałszywie dodatnich wyników testów śródskórnych.

Pierwszym krokiem w diagnostyce alergii na penicyliny (i inne leki), jeszcze przed przepisaniem leku, jest natomiast bardzo szczegółowy wywiad. Każdy pacjent z dodatnim wywiadem w kierunku choroby alergicznej, a szczególnie alergii na leki, znajduje się w grupie ryzyka reakcji nadwrażliwości na penicyliny. Takiego pacjenta należy obserwować i monitorować przez 30–60 min po podaniu leku. W przypadku wystąpienia jakiejkolwiek reakcji należy natychmiast odstawić lek i zastosować odpowiednie leczenie.

Badania diagnostyczne w kierunku alergii na penicyliny należy natomiast przeprowadzić:

• u pacjentów z alergią wieloważną na antybiotyki z wywiadzie („etykieta”)

• u pacjentów z natychmiastową lub opóźnioną (nienatychmiastową) reakcją na penicyliny lub cefalosporyny w wywiadzie, którzy wymagają częstych antybiotykoterapii (np. chorzy na mukowiscydozę, z rozstrzeniami oskrzeli, niedoborem odporności, asplenią)

• u pacjentów z natychmiastową lub nienatychmiastową reakcją na penicyliny lub cefalosporyny w wywiadzie, u których istnieje konieczność leczenia antybiotykiem β-laktamowym

• u pacjentów z anafilaksją śródoperacyjną, jeśli antybiotyk penicylinowy podano jednocześnie z innymi lekami.

Diagnostyka w kierunki alergii na penicylinę nie jest wymagana, nie wnosi nic nowego lub jest przeciwwskazana:

• u pacjentów z objawami reakcji IgG-zależnej lub IgM-zależnej (te osoby nigdy nie powinny przyjmować penicyliny ponownie)

• u pacjentów z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku alergii na penicyliny, ale nie osobniczym

• u pacjentów z alergią na β-laktamy w wywiadzie, którzy następnie tolerowali penicyliny

• u pacjentów z ciężkimi skórnymi reakcjami polekowymi w wywiadzie (zespół toksycznej nekrolizy naskórka [TENS], zespół Stevensa i Johnsona [SJS] i ostra uogólniona osutka krostkowa [AGEP]); zwykle testy płatkowe są u tych pacjentów bezpieczne.

Piśmiennictwo

1. Mirakian R., Leech S.C., Krishna M.T. i wsp.: Management of allergy to penicillins and other beta-lactams. BSACI GUIDELINE. Clin. Exp. Allergy, 2015; 45: 300–327
2. Torres M.J., Adkinson N.F. Jr, Caubet J.C. i wsp.: Controversies in drug allergy: beta-lactam hypersensitivity testing. J. Allergy Clin. Immunol. Pract., 2019; 7 (1): 40–45