Mam pod opieką 17-letnie dziecko, dwukrotnie szczepione BCG. Dziecko jest pod opieką alergologa z powodu astmy i ANN, w trakcie odczulania (roztocza). Dziecku zlecono próbę tuberkulinową (wynik 10 mm), nie ma innych objawów, RTG klatki piersiowej bez zmian. Pulmonolog uważa, że wynik próby tuberkulinowej jest dodatni, a alergolog – że nie. Jakie powinno być dalsze postępowanie?

Nie wiem, w jakim celu wykonano próbę tuberkulinową u tego nastolatka. Jeśli miał on kontakt z prątkującym chorym na gruźlicę, to naciek o średnicy ≥15 mm oznacza dodatni wynik próby i jest wskazaniem do rozpoczęcia chemioprofilaktyki (dziecko było szczepione BCG 2-krotnie, czyli drugi raz >12. mż.).

Jeśli natomiast 17-latek nie miał kontaktu z chorym na gruźlicę, a badanie wykonano bez szczególnego powodu, to naciek, niezależnie od średnicy, prawdopodobnie jest odczynem poszczepiennym. Tuberkulina jest mieszanką różnych antygenów swoistych dla prątków gruźlicy oraz takich, które występują we wszystkich prątkach rodzaju Mycobacterium, łącznie z atenuowanymi prątkami M. bovis ze szczepionki BCG. Wpływ szczepienia BCG na wynik próby tuberkulinowej utrzymuje się przez wiele lat. Prawdopodobieństwo, że odczyn tuberkulinowy rzeczywiście oznacza zakażenie M. tuberculosis jest tym większe, im większa jest średnica nacieku.

Jeżeli mamy wątpliwości i uzasadnione jest poszukiwanie dowodu na utajone zakażenie prątkiem gruźlicy, należy wykonać test IGRA, którego wynik nie zależy od wcześniejszego szczepienia BCG. (kwiecień 2014 nowe)

Piśmiennictwo

1. American Thoracic Society, Centers for Disease Control and Prevention: Targeted tuberculin testing and treatment of latent tuberculosis infection. Am. J. Respir. Crit. Care Med., 2000; 161: 221–247
2. Leung C., Rieder H., Lange C., Yew W.: Treatment of latent infection with Mycobacterium tuberculosis: update 2010. Eur. Respir. J., 2011; 37: 690–711
3. Korzeniewska-Koseła M.: Postępowanie wobec osób z kontaktu z chorym na gruźlicę. Zalecenia europejskie i polska perspektywa z uwzględnieniem zagadnień pediatrycznych. Med. Prakt. Pediatr., 2011; 6 (78): 34–44