Czy u pacjenta z wieloważną alergią na pokarm i objawami atopowego zapalenia skóry można stosować immunoterapię podjęzykową?

dr n. med. Urszula Jedynak-Wąsowicz
Oddział Pulmonologii, Alergologii i Dermatologii Kliniki Chorób Dzieci Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie

Pytanie nadesłane do Redakcji

U mojego pacjenta od wczesnego dzieciństwa występują bardzo nasilone objawy atopowego zapalenia skóry. Uzyskano dodatnie wyniki testów na wiele pokarmów (krewetki – klasa 5, kraby – klasa 4, orzeszki ziemne – klasa 3, pszenica – klasa 3), sIge – roztocza – klasa 6, całkowite stężenie IgE – 26 448 IU/ml. Pacjent chciałby rozpocząć immunoterapię swoistą podjęzykowo. Czy u pacjenta z takim stężeniem IgE ta metoda jest bezpieczna?

Odpowiedź

Przed udzieleniem odpowiedzi na powyższe pytanie należy wyjaśnić kilka kwestii:

1) Czy atopowe zapalenie skóry (AZS) stanowi wyłączne wskazanie do immunoterapii swoistej u tego pacjenta?

2) W jaki sposób manifestuje się lub manifestowało się w przeszłości uczulenie na alergeny pokarmowe? Czy występują wyłącznie objawy skórne o typie AZS, czy też pacjent przebył uogólnioną reakcję anafilaktyczną po spożyciu któregokolwiek z powyższych pokarmów?

3) Czy u pacjenta obecnie stwierdza się objawy związane z alergią pokarmową?

4) Jak ciężki jest przebieg AZS u tego pacjenta (wg skali SCORAD)?

Zgodnie ze stanowiskiem World Allergy Organization (WAO) wskazanie do immunoterapii podjęzykowej (SLIT) stanowią alergiczny nieżyt nosa oraz astma oskrzelowa łagodna/umiarkowana dobrze kontrolowana. Nie zaleca się SLITatopowym zapaleniu skóry, alergii pokarmowej, alergii na lateks oraz jad owadów. Obecnie nie są dostępne mocne dowody wskazujące na skutecznością SLIT w tych chorobach.

Ostatnio w kilku badaniach wykazano umiarkowaną skuteczność SLITAZS; tylko dwa z nich to dobrze zaplanowane badania z podwójnie ślepą próbą, jednak obejmują zbyt małą liczbę pacjentów. U dzieci wykazano skuteczność SLIT wystandaryzowanym alergenem roztoczy, ale jedynie w AZS o łagodnym i umiarkowanym nasileniu. W ciężkiej postaci AZS skuteczność SLIT była ograniczona.

 SLITjest metodą bezpieczniejszą i, jak się wydaje, lepiej tolerowaną niż immunoterapia podskórna. Większość niepożądanych objawów w trakcie SLIT ogranicza się do reakcji miejscowej (np. pieczenie w obrębie błony śluzowej jamy ustnej), ustępującej podczas leczenia w ciągu kilku dni. Opisano kilka przypadków uogólnionej reakcji anafilaktycznej w trakcie SLIT, jednak nie miały one bardzo ciężkiego, groźnego w skutkach przebiegu. Dotychczas nie ustalono czynników ryzyka wystąpienia poważnych i ciężkich reakcji niepożądanych przy stosowaniu SLIT. Uważa się jednak, że podobnie jak w przypadku immunoterapii podskórnej, do czynników ryzyka objawów niepożądanych podczas SLIT należą: 1) sezon pylenia, 2) przebycie uogólnionej reakcji anafilaktycznej w przeszłości, 3) astma, 4) niewłaściwe dawkowanie, 5) faza początkowa (indukcji) immunoterapii. Wartość stężenia IgE całkowitego nie należy do tych czynników. Skuteczność immunoterapii można przewidywać na podstawie wskaźnika IgE alergenowoswoiste /IgE całkowite.

Lekarz kwalifikujący tego pacjenta do SLIT powinien rozważyć stosunek korzyści i ryzyka takiej terapii, odpowiedź na dotychczasowe leczenie, stopień kontroli i ciężkości choroby oraz współwystępowanie innych chorób alergicznych. (2015)

Piśmiennictwo

  1. Canonica G.W., Cox L., Pawankar R. i wsp.: Sublingual immunotherapy: World Allergy Organization position paper 2013 update. World Allergy Organization J., 2014; 7: 6 
  2. Gandelman S.R., Lang D.M.: Sublingual Immunotherapy in the Treatment of Atopic Dermatitis: a Systematic Review Using the GRADE System. Curr. Allergy Asthma Rep., 2014; 15: 498
  3. Di Lorenzo G., Mansueto P., Pacor M.L. i wsp.: Evaluation of serum s-IgE/total IgE ratio in predicting clinical response to allergen-specific immunotherapy. J. Allergy Clin. Immunol., 2009; 123: 1103–1110
  4. Passalacqua G., Baena-Cagnani C.E., Bousquet J. i wsp.: Grading local side effects of sublingual immunotherapy for respiratory allergy: speaking the same language. J. Allergy Clin. Immunol., 2013; 132 (1): 93–98
  5. Calderon M.A., Simons F.E., Malling H.J. i wsp.: Sublingual allergen immunotherapy: mode of action and its relationship with the safety profile. Allergy, 2012; 67: 302–311

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej