Jakie jest znaczenie prokalcytoniny w różnicowaniu bakteryjnej i wirusowej etiologii zapalenia płuc?

Wartość PCT w różnicowaniu bakteryjnego i wirusowego zapalenia płuc nie została jednoznacznie ustalona. Oznaczanie stężenia białek ostrej fazy (w tym PCT) we krwi obwodowej u dzieci chorych na PZP nie pozwala różnicować etiologii zakażenia i nie jest rutynowo zalecane. Wskaźnik ten jest natomiast przydatny (podobnie jak CRP) do monitorowania skuteczności prowadzonego leczenia u hospitalizowanych dzieci z ciężkim zapaleniem płuc. Duże wartości PCT występują u dzieci z ciężkim bakteryjnym zapaleniem płuc z towarzyszącą bakteriemią. W badaniach prospektywnych, obejmujących dzieci chore na PZP wymagające leczenia w szpitalu, stwierdzono, że stężenie PCT >1 µg/l charakteryzowało się 83–86% czułością i 72–87,5% swoistością w rozpoznawaniu bakteryjnego PZP. Wartość predykcyjna wyniku dodatniego dla rozpoznania bakteryjnego zapalenia płuc wynosiła 90,2%, a wartość predykcyjna wyniku ujemnego 80%. Wartość diagnostyczna PCT przewyższała przydatność CRP i leukocytozy. W badaniu fińskim u dzieci chorych na PZP potwierdzone radiologicznie wartość PCT ≥2,0 ng/ml charakteryzowała się 50% czułością w rozpoznawaniu bakteryjnej etiologii choroby. W 2 wieloośrodkowych badaniach z randomizacją przeprowadzonych we Włoszech i w Szwajcarii, obejmujących łącznie 370 dzieci z PZP, oznaczanie stężenia PCT pozwoliło zmniejszyć zużycie antybiotyków i skrócić czas leczenia, nie zwiększając ryzyka niepowodzenia terapii. Decyzję o antybiotykoterapii podejmowano, gdy stężenie PCT wynosiło 0,25–0,5 ng/ml, a leczenie przerywano, gdy wartość PCT zmniejszyła się <0,25 ng/ml. W badaniach nie uczestniczyły dzieci chore na ciężkie zapalenie płuc oraz dzieci chore przewlekle. W opisanych badaniach PCT nie tyle pozwalała na różnicowanie etiologii zakażenia, co umożliwiała identyfikację dzieci, które nie wymagały antybiotykoterapii. (marzec 2014 aktualizacja) 

Piśmiennictwo

1. Hryniewicz W., Ozorowski T., Radzikowski A. i wsp.: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego 2010. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków. Warszawa, Narodowy Instytut Leków, 2010
2. Moulin F., Raymond J., Lorrot M. i wsp.: Procalcitonin in children admitted to hospital with community acquired pneumonia. Arch. Dis. Child., 2001; 84: 332–336 (p. Med. Prakt. Pediatr. 2/2001, s. 174 – przyp. red.)
3. Toikka P., Irjala K., Juven T. i wsp.: Serum procalcitonin, C-reactive protein and interleukin-6 for distinguishing bacterial and viral pneumonia in children. Pediatr. Infect. Dis. J., 2000; 19: 598–602
4. Don M., Valent F., Korppi M.: Efficacy of serum procalcitonin in evaluating severity of community-acquired pneumonia in childhood. Scand. J. Infect. Dis., 2007; 39: 129–137
5. Nascimento-Carvalho C.M., Cardoso M.R., Barral A. i wsp.: Procalcitonin is useful in identifying bacteraemia among children with pneumonia. Scand. J. Infect. Dis., 2010; 42: 644–649
6. Bradley S.J., Byington C.L., Shah S.S. i wsp.: The management of community - acquired pneumonia in infants and children older than 3 months of age: Clinical practice guidelines by the Pediatric Infectious Diseases Society and the Infectious Diseases Society of America. IDSA Guidelines, 2011; DOI:10.1093/cid/cir531
7. Khan D.A., Rahman A., Khan F.A.: Is procalcitonin better than c-reactive protein for early diagnosis of bacterial pneumonia in children? J. Clin. Lab Anal., 2010; 24: 1–5
8. Esposito S., Tagliabue C., Piccioli I. i wsp.: Procalcitonin measurements for guiding antibiotic treatment in pediatric pneumonia. Respir Med., 2011; 105: 1939–1945
9. Baer G., Baumann P., Buettcher M. i wsp.: Procalcitonin guidance to reduce antibiotic treatment of lower respiratory tract infection in children and adolescents (ProPAED): A randomized controlled trial. PLoS ONE, 2013; 8(8): e68419. Doi:10.1371/journal.pone.0068419