Jak należy postąpić u dziecka, które w leczeniu infekcyjnego zapalenia dróg oddechowych otrzymało antybiotyk w za małej dawce (po 3 dniach bez poprawy albo niewielka poprawa)? Czy wystarczy zwiększyć dawkę antybiotyku, czy lepiej zmienić go na lek z innej grupy lub dodać drugi antybiotyk?

Trzy doby leczenia to optymalny czas do potwierdzenia skuteczności zastosowanej terapii. Zgodnie z zasadami racjonalnej antybiotykoterapii w opisanym przypadku należy zweryfikować rozpoznanie i etiologię. Jeśli lekarz uzna za konieczne kontynuację leczenia, wówczas postępowanie zależy od postaci klinicznej zapalenia. W ZGDO, gdy pierwotnie zastosowano amoksycylinę w małych dawkach, zmieniamy leczenie na amoksycylinę z klawulanianem (w dawce w przeliczeniu na amoksycylinę – 90 mg/kg mc.) co 12 godzin. Takie postępowanie jest skuteczne, jeśli zakażenie spowodowały:

• szczepy Streptococcus pneumoniae niewrażliwe na penicylinę (wartość MIC dla penicyliny <8 mg/l)

• Moraxella catarrhalis wytwarzające β-laktamazę (takich szczepów jest ok. 90%)

• H. influenzae, także wytwarzających β-laktamazę, a opornych na amoksycylinę.

Zamiana amoksycyliny na doustną postać cefalosporyny II generacji w przypadku podejrzenia zakażenia szczepem niewrażliwym na penicylinę jest nieuzasadniona podobnie jak zmiana na makrolid, ponieważ zazwyczaj szczepy takie wykazują krzyżową oporność. Jeżeli stan pacjenta ulegnie znacznemu pogorszeniu, należy rozważyć terapię pozajelitową – cefalosporyną II generacji (cefuroksym) lub III generacji (ceftriakson). W zakażeniach dotyczących dolnego odcinka dróg oddechowych można stosować amoksycylinę z klawulanianem łącznie z makrolidem (klarytromycyną, azytromycyną), co pozwoli zarówno poszerzyć spektrum działania leków o bakterie nietypowe, jak i wzmocnić proces leczenia właściwościami przeciwzapalnymi i immunomodulującymi tych leków. (2013, 2014) 

Piśmiennictwo

1. Hryniewicz W., Ozorowski T., Radzikowski A. i wsp.: Rekomendacje postępowania w pozszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. NIL, Warszawa, 2010
2. Dzierżanowska D., Dzierżanowska-Fangrat K.: Przewodnik antybiotykoterapii. Medica Press, Bielsko-Biała, 2013
3. Bradley J.S., Byington C.L., Shah S.S. i wsp.: The management of community-acquired pneumonia in infants and children older than 3 months of age: clinical practice guidelines by the Pediatric Infectious Diseases Society and the Infectious Diseases Society of America. Clin. Infect. Dis., 2011; 53: e25–e76
4. Kovaleva A., Remmelts H.H., Rijkers G.T. i wsp.: Immunomodulatory effects of macrolides during community-acquired pneumonia: a literature review. J. Antimicrob. Chemother., 2012; 67: 530–540