Jak postąpić, jeżeli mimo edukacji rodzice domagają się antybiotyku w przypadku każdego infekcyjnego zapalenia dróg oddechowych u dziecka?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Mimo starań i edukacji niektórzy rodzice domagają się antybiotyku w przypadku każdego infekcyjnego zapalenia dróg oddechowych u dziecka. Często zgłaszają się do wielu lekarzy, dopóki nie otrzymają recepty na antybiotyk. Jakie postępowanie można zalecić w takiej sytuacji, aby rodzic miał poczucie działania terapeutycznego („skomplikowane” nebulizacje, leki wykrztuśne na receptę)?

Odpowiedź

Nie ma złotego środka, który będzie skuteczny w takiej sytuacji. Optymalnym rozwiązaniem jest edukacja rodziców w zakresie większej akceptacji leczenia niepowikłanych zakażeń bez zastosowania antybiotyku – zwrócenie uwagi na ich nieskuteczność w zakażeniach wirusowych i niekorzystne efekty nieuzasadnionej antybiotykoterapii. Można również zalecić leki lub preparaty o dobrze udokumentowanej skuteczności (np. płukanie nosa fizjologicznym roztworem soli, miód jako środek przeciw kaszlowi, preparaty na skórę z olejkami eterycznymi [np. VapoRub – przyp. red.] itp.).

Nie jestem zwolennikiem polipragmazji i przepisywania wszystkiego, czym dysponujemy w naszym lekarskim arsenale, wierzę natomiast w moc dobrej komunikacji z rodzicami. Akceptuję więc bezpieczne środki parafarmaceutyczne, po które sięgają rodzice moich pacjentów, mimo że nie udowodniono ich skuteczności według aktualnie wymaganych kryteriów. Uważam, że budowanie dobrej relacji z rodzicem pacjenta jest istotniejsze od twardego obstawania przy swoim zdaniu.

Podsumowując, tzw. doctor shopping będzie zawsze istniał. Starajmy się jednak walczyć z pokusą przepisywania kolejnych, nowych leków, których nasz pacjent jeszcze nie przyjmował, gdy podejrzewamy, że przyczyną obserwowanych objawów jest zakażenie wirusowe, które zgodnie z wytycznymi wymaga tylko leczenia objawowego.

Piśmiennictwo

1. Nowina Konopka M., Feleszko W., Małecki Ł. (red.): Komunikacja medyczna dla studentów i lekarzy. Kraków, Medycyna Praktyczna, 2018
2. Oduwole O., Udoh E.E., Oyo-Ita A., Meremikwu M.M.: Honey for acute cough in children. Cochrane Database Syst. Rev., 2018; 4 (4): CD007094
3. King D., Mitchell B., Williams C.P., Spurling G.K.: Saline nasal irrigation for acute upper respiratory tract infections. Cochrane Database Syst. Rev., 2015 (4): CD006821
4. Paul I.M., Beiler J.S., King T.S. i wsp.: Vapor rub, petrolatum, and no treatment for children with nocturnal cough and cold symptoms. Pediatrics, 2010; 126: 1092–1099