Jaką rolę w objawowym leczeniu zakażeń dróg oddechowych odgrywa klemastyna (ew. inne leki przeciwhistaminowe)?

Klemastyna jest lekiem przeciwhistaminowym I generacji. Do tej samej grupy leków należą między innymi: prometazyna, hydroksyzyna, antazolina czy dimetynden. W porównaniu z innymi lekami z tej grupy klemastyna ma dłuższy okres półtrwania, można więc ją stosować rzadziej – co 12 godzin. We wskazaniach producenta dotyczących zastosowania leku podano objawowe leczenie alergicznego nieżytu nosa (katar, kichanie, świąd, łzawienie) i łagodzenie objawów alergii, nie ma tam natomiast wskazań do podawania w zakażeniach dróg oddechowych. Leki przeciwhistaminowe I generacji, które wpływają na zmniejszenie nadprodukcji wydzieliny w drogach oddechowych poprzez działanie na receptory muskarynowe (można jednak zapytać, czy zagęszczanie wydzieliny istotnie jest korzystne), wchodzą w skład preparatów złożonych w objawowym leczeniu przeziębienia i kaszlu.

W leczeniu chorób alergicznych klemastynę, w przeciwieństwie do nowszych leków przeciwhistaminowych, charakteryzuje nasilone działanie sedatywne, co powoduje u chorego upośledzenie sprawności psychofizycznej, senność i otępienie. Inne działania klemastyny – niemające znaczenia w przypadku wymienionych w pytaniu wskazań – obejmują hamowanie obwodowych receptorów H1 w pokrzywce czy atopowym zapaleniu skóry, hamowanie receptorów ośrodkowych H1, prowadzące do sedacji w przypadku niepokoju lub świądu, oraz przeciwwymiotne działanie w chorobie lokomocyjnej.

Obecnie w leczeniu chorób alergicznych częściej stosowane są leki przeciwhistaminowe II generacji. Cechuje je podobne działanie lecznicze, przy zmniejszeniu działań niepożądanych. Należą do nich między innymi: cetyryzyna, loratadyna, feksofenadyna, desloratadyna czy lewocetyryzyna.

Podsumowując, należy podkreślić, że wskazania do stosowania klemastyny są dość ograniczone. Lek stosuje się u pacjentów z potwierdzoną alergią, jednak ze względu na istotne działania uboczne często zastępują ją leki nowocześniejsze. W niektórych sytuacjach można jednak wykorzystać jej działanie zmniejszające nadprodukcję wydzieliny w drogach oddechowych. (2014)

Piśmiennictwo

1. Izumi N., Mizuguchi H., Umehara H. i wsp.: Evaluation of efficacy and sedative profiles of H(1) antihistamines by large-scale surveillance using the visual analogue scale (VAS). Allergol. Int., 2008; 57 (3): 257–263
2. Corey J.P.: Advances in the pharmacotherapy of allergic rhinitis: second-generation H1-receptor antagonists. Otolaryngol. Head Neck Surg., 1993; 109 (3 Pt 2): 584–592
3. Hägermark O., Wahlgren C.F., Giös I.: Inhibitory effect of loratadine and clemastine on histamine release in human skin. Skin. Pharmacol., 1992; 5 (2): 93–98
4. Levander S., Hägermark O., Stahle M.: Peripheral antihistamine and central sedative effects of three H1-receptor antagonists. Eur. J. Clin. Pharmacol., 1985; 28 (5): 523–529