Czy preparaty cynku są skuteczne w leczeniu infekcyjnego zapalenia dróg oddechowych? W jakiej formie można podawać cynk dzieciom?

Dane na temat skuteczności cynku w leczeniu infekcyjnego ZDO są rozbieżne. W niektórych badaniach nie wykazano jego korzystnego wpływu na przebieg ZDO. Natomiast na podstawie metaanalizy 13 badań potwierdzono, że cynk podawany doustnie, począwszy od 1. doby po wystąpieniu objawów przeziębienia, skracał zarówno czas utrzymywania się, jak i nasilenie objawów. Taki korzystny efekt obserwowano w przypadku stosowania dużych dawek (>75 mg/24 h), zwykle powtarzanych w kilku porcjach w ciągu doby (po 10–20 mg/dawkę). Wyniki badań sugerują, że preparaty octanu i glukonianu cynku cechują się większą biodostępnością i skutecznością niż połączenia cynku z mannitolem, sorbitolem, kwasem cytrynowym i kwasem winowym.

Wyniki badań dotyczących skuteczności cynku podawanego donosowo w infekcjach układu oddechowego również są niejednoznaczne – w niektórych badaniach wykazano skrócenie czasu utrzymywania się objawów przeziębienia, ale w innych nie potwierdzono takiego działania.

Większość z dostępnych w Polsce preparatów zawierających cynk stanowią suplementy diety, które zawierają 1–15 mg jonów cynku. Wiele z nich jest zarejestrowanych do stosowania u dzieci >6. lub >12. roku życia. Większą dawkę cynku zawierają leki dostępne na receptę, które są zarejestrowane do stosowania u dzieci >4. roku życia lub tylko u dorosłych w profilaktyce i leczeniu niedoborów cynku oraz leczeniu wspomagającym choroby Wilsona. W Polsce obecnie nie jest zarejestrowany żaden preparat cynku do stosowania donosowo.

Inna jest sytuacja w krajach rozwijających się, w których występują niedobory cynku, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zakażenia. W krajach tych wykazano, że suplementacja cynku u dzieci zmniejszała częstość i nasilenie zapalenia płuc oraz biegunki (i malarii). Obserwacji tych nie można odnieść do sytuacji panującej w naszym kraju, ponieważ w Polsce niedobór cynku występuje rzadko, podobnie jak dużo mniejsza jest śmiertelność z powodu zakażeń. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Nahas R., Balla A.: Complementary and alternative medicine for prevention and treatment of the common cold. Can. Fam. Physician, 2011; 57: 31–36
2. Hemilä H.: Zinc lozenges may shorten the duration of colds: a systematic review. Open Respir. Med. J., 2011; 5: 51–58
3. Yakoob M.Y., Theodoratou E., Jabeen A. i wsp.: Preventive zinc supplementation in developing countries: impact on mortality and morbidity due to diarrhea, pneumonia and malaria. BMC Public Health, 2011; 11 (supl. 3): S23
4. Indeks leków Medycyny Praktycznej. Kraków, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2011