Jaki antybiotyk należy zastosować u dziecka w przypadku kolejnej infekcji górnych dróg oddechowych (np. zapalenie zatok lub ostre zapalenie ucha środkowego) wymagającej antybiotykoterapii, z plamisto-grudkową osutką w wywiadzie w 5. dobie leczenia amoksycyliną?

Amoksycylina jest jednym z najbardziej przydatnych i najczęściej stosowanych antybiotyków przez lekarzy ze względu na jej skuteczność wobec szczepów Streptococcus pneumoniae, sposób dawkowania i mały koszt. Niestety należy też do grupy leków najczęściej wywołujących reakcje alergiczne u dzieci.

Opisana w pytaniu osutka plamisto-grudkowa występuje u około 5–10% pacjentów przyjmujących amoksycylinę. Nie jest ona objawem natychmiastowej reakcji alergicznej (IgE-zależnej), rzadko towarzyszą jej też reakcje systemowe, lecz może się pojawić ponownie po kolejnym podaniu amoksycyliny. Patogeneza reakcji alergicznych opóźnionych na antybiotyki jest słabo poznana, a w diagnostyce różnicowej należy uwzględnić przyczynę wirusową (głównie infekcje enterowirusowe).

Alergia na antybiotyki ß-laktamowe jest nadrozpoznawana, a diagnostyka trudna i bolesna, dlatego u dzieci z reakcją nienatychmiastową o typie osutki plamisto-grudkowej w wywiadzie zaleca się test doustnej prowokacji w warunkach szpitalnych z zastosowaniem pełnej dawki terapeutycznej przez 5 kolejnych dni (w celu potwierdzenia lub wykluczenia rozpoznania).

Ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej na cefalosporyny u dzieci z podejrzeniem nienatychmiastowej alergii na penicyliny/amoksycylinę wynosi <2%, dlatego Centers for Diesase Control and Prevention (CDC) zaleca stosowanie:

• w zapaleniu ucha środkowego: cefuroksymu, ceftriaksonu, cefpodoksymu, cefdiniru (niedostępny w Polsce)

• w zapaleniu gardła: cefaleksyny, cefadroksylu, klindamycyny, klarytromycyny, azytromycyny

• w ostrym zapaleniu zatok: cefuroksymu, cefpodoksymu, cefdiniru, klindamycyny z cefalosporyną III generacji.

Piśmiennictwo

1. CDC. Antibiotic Prescribing and Use in Doctor’s Offices. Pediatric Treatment Recommendations, 2017. www.cdc.gov/antibiotic-use
2. Wald E.R., Applegate K.E., Bordley C. i wsp.: Clinical practice guideline for the diagnosis and management of acute bacterial sinusitis in children aged 1 to 18 years. Pediatrics, 2013; 132 (1): e262–e280
3. Chow A.W., Benninger M.S., Brook I. i wsp.: IDSA clinical practice guideline for acute bacterial rhinosinusitis in children and adults. Clin. Infect. Dis., 2012; 54 (8): e72–e112
4. Mirakian R., Leech S.C., Krishna M.T. i wsp.: Management of allergy to penicillins and other beta-lactams. Clin. Exp. Allergy, 2015; 45 (2): 300–327