Czy możliwe jest całkowite wyleczenie pokrzywki? Jakie jest ryzyko nawrotów?

W ostrej spontanicznej pokrzywce rokowanie dotyczące ustępowania zmian jest dobre i w większości przypadków zmiany całkowicie znikają w ciągu kilku dni lub tygodni. W dużym badaniu kohortowym tylko u 5,4% dzieci objawy pokrzywki utrzymywały się przez ponad 15 dni.

Natomiast w pokrzywce przewlekłej (0,1–3% populacji) rokowanie jest gorsze. U 36% dzieci remisja następuje 2 lata po wystąpieniu pierwszych objawów, a u 50% po 5 latach. W świetle aktualnych wytycznych pokrzywkę przewlekłą dzieli się na (a) pokrzywkę przewlekłą wywołaną (chronic inducible urticaria – CINDU) oraz (b) pokrzywkę przewlekłą spontaniczną (chronic spontaneous urticaria – CSU).

Przewlekła pokrzywka wywołana obejmuje grupę pokrzywek fizykalnych, w których znany bodziec wywołuje powtarzalne objawy, takie jak objawowy dermografizm, pokrzywka z zimna, opóźniona pokrzywka z ucisku, pokrzywka słoneczna, pokrzywka cieplna i pokrzywka wibracyjna. W tym przypadku skłonność do nawracania zmian zależy od ekspozycji na bodziec wywołujący. Innymi postaciami przewlekłej pokrzywki wywołanej są pokrzywka cholinergiczna, pokrzywka kontaktowa, pokrzywka wodna i pokrzywka wywołana wysiłkiem.

Pokrzywka przewlekła spontaniczna obejmuje dwie podgrupy: CSU o znanej przyczynie (można zidentyfikować bodziec, np. zakażenie, alergeny pokarmowe, stres, podłoże autoimmunizacyjne, niektóre bodźce fizyczne) oraz CSU o nieznanej przyczynie. Termin „przewlekła pokrzywka spontaniczna o przyczynie nieznanej” zastąpił dotychczasowe określenie „przewlekła pokrzywka idiopatyczna”.

U dzieci 50% przypadków przewlekłej pokrzywki spontanicznej ma podłoże autoimmunizacyjne, które wynika z obecności przeciwciał IgG/IgE skierowanych przeciwko własnym IgE lub przeciwko podjednostce α receptora FcεRI. W tych przypadkach zmiany skórne mogą być długotrwałe. U dorosłych, częściej u kobiet, przewlekła pokrzywka spontaniczna może być objawem prodromalnym choroby układowej, wyprzedzając jej rozpoznanie nawet o 10 lat. Przyczyną pokrzywki przewlekłej mogą być także zespoły limfoproliferacyjne (w takiej sytuacji częściej występuje świąd bez pokrzywki) oraz – rzadko – autoimmunizacyjne zespoły zapalne. We wszystkich tych przypadkach ryzyko nawrotu zmian skórnych jest duże. Także przewlekłe zmiany skórne, zwyczajowo, choć niepoprawnie nazywane „pokrzywką barwnikową” (skórna postać mastocytozy), mają charakter przewlekły. Ta postać mastocytozy występuje u dzieci najczęściej. (luty 2014 aktualizacja)

Piśmiennictwo

1. Gliński W.: Alergiczne choroby skóry. W: Szczeklik A. (red.): Choroby wewnętrzne. Stan wiedzy na rok 2011. Kraków, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2011
2. Lange M., Niedoszytko M., Renke J. i wsp.: Clinical aspects of paediatric mastocytosis: a review of 101 cases. J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol., 2011 doi: 10.1111/j.1468–3083.2011.04 365.x
3. Liu T.H., Lin Y.R., Yang K.C. i wsp.: Significant factors associated with severity and outcome of an initial episode of acute urticaria in children. Pediatr. Allergy Immunol., 2010; 21: 1043–1051
4. Du Toit G., Prescott R., Lawrence P. i wsp.: Autoantibodies to the high-affinity IgE receptor in children with chronic urticarial. Ann. Allergy Asthma Immunol., 2006; 96: 341–344
5. Sahiner U.M., Civelek E., Tuncer A. i wsp.: Chronic urticarial: etiology and natural course in children. Int. Arch. Allergy Immunol., 2011; 156: 224–230
6. Maurer M., Bindslev-Jensen C., Gimenez-Arnau A. i wsp.: Chronic idiopathic urticaria (CIU) is no longer idiopathic: time for an update! Br. J. Dermatol., 2012; doi: 10.1111/j.1365-2133.2012.11171.x