Według niektórych danych, nawet u 15% chorych na nawracające infekcyjne zapalenia dróg oddechowych przyczyną zakażeń może być refluks żołądkowo-przełykowy. Czy polskie obserwacje potwierdzają taką przyczynę? Jaką diagnostykę należy przeprowadzić (i kiedy)? Czy rozpoznanie to zmienia sposób postępowania podczas kolejnego nawrotu zapalenia dróg oddechowych?

W badaniach przeprowadzonych w naszej klinice RŻP był przyczyną kaszlu jedynie u 1,3% badanych! Statystyka ta pozostaje w dużej sprzeczności ze stwierdzeniem zawartym w pytaniu.

Należy z całą mocą podkreślić, że w dotychczasowych badaniach nie potwierdzono jednoznacznie związku kaszlu, zapalenia zatok przynosowych i przewlekłego zapalenia ucha środkowego z RŻP. W obserwacjach tych nie odnotowano zmniejszenia nasilenia wymienionych stanów i objawów po rozpoczęciu leczenia hamującego wydzielanie kwasu solnego, a poszukując przyczyn tych objawów, RŻP należy uwzględnić dopiero po rozpatrzeniu wszystkich innych możliwości.

Jedynym znanym powikłaniem RŻP może być nawracające zapalenie płuc lub śródmiąższowa choroba płuc, do których dochodzi wskutek aspiracji treści żołądkowej do dróg oddechowych. Problem w tym, że jak dotąd w żadnym badaniu nie wykazano jednoznacznie związku przyczynowego między RŻP i aspiracyjnym zapaleniem płuc, a prawidłowy wynik pH-metrii przełyku nie wyklucza RŻP jako przyczyny nawracających aspiracyjnych zapaleń płuc.

W każdym wątpliwym przypadku (dziecko z nawracającymi objawami ze strony układu oddechowego oraz zgagą i regurgitacjami), zgodnie z konsensusem ESPGHAN z 2009 roku, należy:

a) zalecić zmianę stylu życia obejmującą: 

• odpowiednią dietę

• zmniejszenie masy ciała

• unikanie palenia tytoniu

• zmianę pozycji w czasie snu

• unikanie spożywania posiłków późnym wieczorem

b) włączyć na próbę leczenie IPP przez 2–4 tygodni. Jeżeli objawy ustąpią, IPP należy podawać jeszcze przez 2–3 miesiące, a następnie powoli je odstawiać. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Krawiec M., Krenke K., Peradzyńska J. i wsp.: Przyczyny przewlekłego kaszlu u dzieci. Alergia, Astma, Immunologia, 2010; 15 (2): 98–104
2. Vandenplas Y., Rudolph C.D., Di L.C. i wsp.: Pediatric gastroesophageal reflux clinical practice guidelines: joint recommendations of the N orth American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (NASPGHAN) and the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN). J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2009; 49 (4): 498–547