Czy w ramach zapobiegania zrostom po wysięku w przebiegu zapalenia płuc należy podawać glikokortykosteroidy ogólnie (jeśli tak, to w jakiej dawce)? Czy budezonid w nebulizacji ma podobne działanie jak GKS systemowe?

Żadne z aktualnych wytycznych nie zalecają stosowania GKS w zapobieganiu zrostom po wysięku parapneumonicznym. Pośrednio z zagadnieniem tym związane jest – wzbudzające wiele kontrowersji – podawanie GKS doustnie lub pozajelitowo w przebiegu zapalenia płuc. Nagy i wsp. wykazali, że u dzieci z ciężkim zapaleniem płuc korzystne efekty, m.in. w postaci rzadszego występowania wysięku (3 vs 5) i ropniaka (5/29 vs 12/30 przypadków), przynosiło łączne stosowanie przez 5 dni metyloprednizolonu (w dawce 20 mg) razem z antybiotykiem (imipenem). Przypuszcza się, że u chorych na ciężkie zapalenie płuc GKS podawane ogólnoustrojowo mogą hamować nadmiernie nasiloną reakcję zapalną poprzez rekrutację neutrofili i makrofagów oraz blokowanie zwiększonej produkcji cytokin prozapalnych (IL-1β, TNF-α, IL-6). W efekcie może to zmniejszać uszkodzenie płuc. Z kolei Weiss i wsp. wykazali korzystny efekt jednoczesnego stosowania β-mimetyków i GKS u dzieci ze świstami, ale negatywny efekt u dzieci bez świstów. Zaobserwowano także, że u dorosłych leczonych na oddziale intensywnej opieki podawanie metyloprednizolonu (w dawce ≥20 mg) przez 2 dni na początku zapalenia płuc zwiększało ryzyko zgonu.

Nie wydaje się jednak, aby budezonid można było stosować alternatywnie do GKS doustnych lub pozajelitowych, nawet w przypadku potwierdzenia w dalszych badaniach korzystnego efektu oraz bezpieczeństwa GKS w leczeniu zapalenia płuc. GKS stosowane wziewnie działają głównie miejscowo, czyli na błonę śluzową dróg oddechowych, a efekty systemowe są nieznaczne i widoczne dopiero po przewlekłym leczeniu w dużych dawkach. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Balfour-Lynn I.M., Abrahamson E., Cohen G.Z. i wsp.: BTS guidelines for the management of pleural infection in children. Thorax, 2005; 60 (supl. I): i1–i21
2. Harris M., Clark J, Coote N., Fletcher P. i wsp.: British Thoracic Society guidelines for the management oc community acquired pneumonia in children. Thorax, 2011; 66: ii1–ii23
3. Bradley J.S., Byington C.L., Shah S.S. i wsp.: The management of community acquired pneumonia in infants and children older than 3 months of age: clinical practice guidelines by the Pediatric Infectious Diseases Society and the Infectious Diseases Society of America. Clin. Infect. Dis., 2011; 53: 617–630
4. Weiss A.K., Hall M., Lee G.E. i wsp.: Adjunct corticosteroids in children hospitalized with community – acquired pneumonia. Pediatrics, 2011; 127: e255–e263
5. Nagy B., Gaspar I., Papp A. i wsp.: Efficacy of methylprednisolone in children with severe community acquired pneumonia. Pediatr. Pulmonol., 2012 (DOI 10.1002/ppul.22 574)
6. Ranzani O.T., Ferrer M., Esperatti M. i wsp.: Associaton between systemic corticosteroids and outcomes of intensive care unit – acquired pneumonia. Crit. Care Med., 2012; 40: 2552–2561