Czy można rozpoznać zapalenie płuc u dzieci na podstawie badania ultrasonograficznego?

Zapalenie płuc u dzieci to poważny stan, wymagający szybkiego rozpoznania i leczenia. Objawy kliniczne zależną od wieku dziecka i czynnika etiologicznego. Rozpoznanie najczęściej ustala się na podstawie badania przedmiotowego, które jednak ma swoje ograniczenia.

American Academy of Pediatrcs zaleca ostrożność w rutynowym wykonywaniu zdjęć przeglądowych klatki piersiowej w przypadku podejrzenia pozaszpitalnego zapalenia płuc. Wynika to z potencjalnych działań niepożądanych promieniowania jonizującego oraz stosunkowo małej czułości tej metody. Tomografia komputerowa to najbardziej wiarygodne diagnostycznie badanie wykonywane w celu rozpoznania zapalenia płuc, nie ma jednak praktycznego zastosowania w opiece ambulatoryjnej, a nawet rutynowo w szpitalu.

Ultrasonografia natomiast umożliwia ustalenie wiarygodnego rozpoznania i monitorowania skuteczności leczenia zapalenia płuc u dzieci. Coraz więcej danych wskazuje, że jest to badanie co najmniej równie skuteczne jak zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. Ponadto pozwala ono ograniczyć narażenie na promieniowanie jonizujące oraz wcześnie wykrywa powikłania wymagające hospitalizacji, takie jak odma opłucnowa, ropniak opłucnej czy ropień płuca. Osoba wykonująca badanie powinna ukończyć kurs ultrasonografii płuc u dzieci.

W kwietniu 2015 roku w „Pediatrics” opublikowano metaanalizę badań, w której potwierdzono wiarygodność ultrasonografii w diagnostyce zapalenia płuc u dzieci. Na jej podstawie oceniono czułość metody na 96%, zaś swoistość – 93%. Warto podkreślić, że przydatność badania jest w niewielkim stopniu uzależniona od umiejętności ultrasonografisty – wykazano tylko niewielką różnicę w czułości i swoistości w zależności od tego, czy wykonywał je doświadczony ultrasonografista, czy osoba bez doświadczenia, po ukończeniu krótkiego szkolenia. Wskazuje to na możliwość powszechnego stosowania tej metody przy stosunkowo niewielkich nakładach finansowych na szkolenie.

Ultrasonografia płuc doskonale się wpisuje w koncepcję badania „point of care”, wykonywanego przez klinicystę (pediatrę) przy łóżku chorego (w poradni lub domu) za pomocą przenośnego ultrasonografu, nazywanego czasem stetoskopem XXI wieku. (2015)

Piśmiennictwo

1. Copetti R., Cattarossi L.: Ultrasound diagnosis of pneumonia in children. Radiol. Med., 2008; 113 (2): 190–198.
2. Esposito S., Papa S.S., Borzani I. i wsp.: Performance of lung ultrasonography in children with community-acquired pneumonia. Ital. J. Pediatr., 2014; 17 (40): 37.
3. Pereda M.A., Chavez M.A., Hooper-Miele C.C. i wsp.: Lung ultrasound for the diagnosis of pneumonia in children: a meta-analysis. Pediatrics, 2015;135 (4): 714–722.